2- روکس‌بن زائد عزیزی، نویسنده معاصر مسیحی، در کتاب پر ارج، «الامام علی اسد الاسلام و قدّیسه» در این رابطه می‌نویسد:
«ولادت امام علی به روز جمعه، 13 رجب الحرام، 30 سال بعد از عام‌الفیل، در مکه معظّمه، در داخل بیت‌اللَّه‌الحرم واقع شد.»
3- دکتر دونالدسن دوایت، خاور شناس معروف معاصر، در کتاب ارزشمند «عقیدة الشّیعه» می‌نویسد:
«امیر بر حقّ مؤمنان، علی علیه السلام، که می‌بایست بعد از رسول گرامی، او را به خلافت نصب کنند تا پس از رسول اکرم صلی الله علیه و آله اوامر الهی را برای مردمان بهتر از همه تفسیر کند، بامداد روز جمعه، در درون کعبه دیده به جهان گشود. او 30 سال از پیامبر کوچکتر بود و مدّت 63 سال عمر کرد.»
4- بولس سلامه، شاعر زبر دست مسیحی، در ضمن اشعار تاریخی و حماسی خود که درباره «عید غدیر» سروده، ولادت آن حضرت در درون کعبه را چنین ترسیم می‌کند:
«زمانه پیر می‌شود ولی او همانند صبح دم پایدار می‌ماند، و هر روز با درخشش تازه‌ای طالع می‌گردد.»
ص: 67
فصل چهارم
تصریح شاعران عرب زبان
1- شاعر پر شور قرن دوّم، سیّد حمیری، متوفّای 179 ه. ق. در ضمن قصیده مفصّلی می‌گوید:
وَلَدَتْهُ فی حَرَمِ الإِلهِ وَ امْنِهِ وَ الْبَیْتِ حَیْثُ فَناءُهُ وَ الْمَسْجَدُ
«مادرش او را در حرم خدا و در خانه امن او به دنیا آورد، که خانه آستانه و سجده گاه اوست.»
بَیْضاءُ طاهِرَةُ الثِّیابِ کَریمَةٌ طابَتْ وَ طابَ وَلیدُها وَ الْمَوْلَدُ
«مادری پاکیزه روی و پاکیزه خوی، مولودی پاکیزه از مادری پاکیزه، در جایگاهی پاکیزه.»
(1) 2- شاعر نکته پرداز قرون اوّلیه، محمدبن منصور سرخسی، در ضمن یک قصیده طولانی در این رابطه چنین می‌سراید:
وَلَدَتْهُ مُنْجِبَةً وَ کانَ وِلادُها فی جَوْفِ کَعْبَةَ افْضَلِ الأکْنانِ
«مادر نجیب و برگزیده‌اش او را در درون کعبه به دنیا آورد، که بهترین جایگاه هاست.»
عَبَدَ الإِلهَ مَعَ النَّبِیِّ وَ انَّهُ قَدْ کانَ بَعْدُ یُعَدُّ فِی الصَّبیانِ
«هنگامی که به ظاهر خردسال بود و در شمار کودکان بود، همراه پیامبر گرامی صلی الله علیه و آله به پرستش پروردگار می‌پرداخت.»
(2) 3- ابوطلحه، بن عبیداللَّه، بن ابی عون غسّانی عونی، از شعرای قرن چهارم هجری، در ضمن قصیده غدیریه خود می‌گوید:
هُوَ الَّذی سَمَّتْهُ تِلْکَ الْجَوْهَرَةُ اذْ وَلَدَتْ فِی الْکَعْبَةِ الْمُطَهَّرةِ
«او همان شیر بچه‌ای است که این گوهر تابناک (بنت اسد) هنگامی که او را در درون کعبه مشرّفه بزاد شیر نام نهاد.»
وَ خَرَجَتْ بِهِ فَقالَ الْجَمْهَرَةُ مَنْ ذا؟ فَقالَتْ هُوَ شِبْلی حَیْدَرَةٌ
«چون او را بیرون آورد، همگان پرسیدند: او کیست؟ گفت: او شیرزاد من است، که «حیدر» نام دارد.»
وَلَدْتُهُ مُطَهَّرَةً قُدْسِیّاً
«من او را پاک و پاکیزه و با قداست به دنیا آوردم.»
(3) 4- شاعر پر شور و مورّخ پر طنطنه عهد عبّاسیان، ابوحامد عزّالدین، بن هبةاللَّه معتزلی، مشهور به «ابن ابی‌الحدید» صاحب شرح نهج‌البلاغه، متوفّای 656 ه. ق. در ضمن قصیده معروفش می‌گوید:
هُوَ الَّذی کانَ بَیْتُ‌اللَّهِ مَوْلَدَهُ فَطَهَّرَ الْبَیْتَ مِنْ أرْجاسٍ وَ أَوْثانٍ
«او همان شخصیت والا مقامی است که بیت خدا زادگاه او بود، همو بود که خانه خدا را از پلیدی بت ها پاک و پاکیزه ساخت.»
(4) فصل پنجم
تصریح و تأکید شاعران پارسی گوی
1- ابوالمجد، مجدود بن آدم، مشهور به «سنائی» شاعر بلند آوازه قرن ششم می‌گوید:
در کعبه «قُلْ تَعالَوْا» از مام که زاد از بازوی باب حطّه خیبر که گشاد
در مرحله علی نه چونست نه چند در خانه حق زاده به جانش سوگند
بی فرزندی که خانه زادی دارد شک نیست که باشدش به جای فرزند
(5)2- عارف و شاعر نامی، «مولانا جلال الدّین رومی»، متوفّای 672 ه. ق. در قصیده معروفش می‌گوید:
1- عونی، دیوان؛ الغدیر، ج 4، ص 135
2- انصاری، خط سیرما، ص 55
3- عونی، دیوان؛ الغدیر، ج 4، ص 135
4- انصاری، خط سیرما، ص 55
5- خزائن الشهدا، ج 1، ص 9.
ص: 69
ای شحنه دشت نجف، از تو نجف دیده شرف تو دُرّی و کعبه صدف، مستان سلامت می‌کنند
3- شاعر معروف «شاه بوعلی قلندر» متوفّای 724 ه. ق. می‌گوید:
برج امامت را شرف، فخر رسولان سلف ذاتت گهر، کعبه صدف، این آبرو حاصل کرا؟!
حیدر تویی، صفدر تویی، علم نبی را در تویی سرور تویی، رهبر تویی، ای معجز آل عبا
(1)4- خواجه نظام‌الدّین اولیاء دهلوی، متوفای 725 ه. ق. می‌گوید:
اگر خواهی که در محشر شفیعت مصطفی باشد قسیم جنّت و دوزخ، علی مشکل گشا باشد
امامت را کسی شاید که شاه اولیا باشد به زهد و عصمت و دانش مثال انبیا باشد
امام دین کسی باشد که در وقت ولادت، او بود در کعبه و کعبه ز کعبش با صفا باشد
(2)5- ابوالعطا، کمال‌الدّین محمودبن علی‌بن محمود، معروف به «خواجوی کرمانی» متوفّای 753 ه. ق. در ضمن قصیده غرّایی گوید:
چو کعبه مولد او گشت، از آن سبب شب و روز کنند خلق جهان سجده در برابر او
(3)6- شاعر نامی، عبد الرّحمان جامی، متوفّای 898 ه. ق. می‌گوید:
به سوی کعبه رود شیخ و من به سوی نجف به حق کعبه که آنجا مراست حق به طرف
تفاوتی که میان من است و او، این است که من به سوی گهر رفتم، او به سوی صدف
(4)
1- قلندر، صراط مستقیم، ج 1، ص 89.
2- روزنامه جنگ، کراچی، 26 اکتبر، 1961 م.
3- خواجوی کرمانی، دیوان.
4- جامی، دیوان.
ص: 70
7- شاعر برجسته فارس، اهلی شیرازی، متوفّای 942 ه. ق. در ضمن قصیده طولانی خود، چنین سروده است:
کعبه زان شد سجده گاه انبیا و اولیا کامد آنجا در وجود آن کعبه اهل دین
شهر علم مصطفی جوی از «عَلِیٌّ بابُها» از در علم آ، و شهرستان علم‌اللَّه ببین
(1)8- شاعر مقتدر و مخلص اهل بیت، محتشم کاشانی، متوفّای 996 ه. ق. در این رابطه می‌گوید:
پس از رسول بهْ از وی گلی نداد برون قدیم گلبن گلبار بوستان قدم
در آمدن به جهان پای عرش سای نهاد ز بطن شمسه برج شرف به فرش حرم
قدم نهاد برون هم به مسجد از دنیا ز فتنه زائی افعال زاده ملجم
(2)9- فیلسوف بزرگ، سید محمد باقر استر آبادی، مشهور به «میر داماد» متوفّای 1041 ه. ق. در یک تعبیر کوتاه ولی پر معنا می‌گوید:
اسداللَّه در وجود آمد در پس پرده هر چه بود آمد
(3)10- فقید ادب و فرهنگ، مقدم شعرای زمان، استاد سید محمد حسین شهریار، متوفّای 1409 ه. ق. در میلادیه‌اش گوید:
اگر یهود و نصاری عُزَیر و عیسی را خدای زاده بخوانند، این عظیم خطاست
خدای زاده نخواندیم ما مسلمانان ولید کعبه علی را، که خانه زادِ خداست
(4)فصل ششم
کتابنامه ولادت مولا در درون کعبه
بررسی همه آثار مورد اعتماد و استناد، درباره ولادت مولای متقیان در درون کعبه، برای هیچ‌کس میسّرنیست، از این روبه همین‌مقدار بسنده‌می‌کنیم وبه‌معرفی‌اجمالی کتاب‌هایی
1- اهلی، دیوان، ص 453.
2- محتشم، دیوان، ص 145.
3- دوانی، مکتب اسلام، سال 27، شماره 1، ص 31.
4- شهریار، دیوان، جلد سوم،- مخطوط-.
ص: 71
که در طول قرون واعصار، مستقلًا در این موضوع به رشته تحریر در آمده، می‌پردازیم:
1- مولد امیرالمؤمنین علیه السلام
تألیف: مورّخ بزرگ شیعه در قرن دوم هجری، لوط بن یحیی‌بن سعید، معروف به «ابومخنف» متوفّای 157 ه. ق.
این کتاب در 222 صفحه در نجف اشرف به طبع رسیده است.
(1) 2- مولد امیرالمؤمنین علیه السلام
تألیف: وهب‌بن وهب‌بن عبداللَّه بن زمعه، معروف به «قاضی ابوالبختری» متوفّای 200 ه. ق.
نجاشی از این کتاب یاد کرده
(2) و خطیب بغدادی آن را توسّط «رجاء بن سهل صنعانی» روایت کرده است.
(3) 3- مولد امیر المؤمنین علیه السلام
تألیف: پیشوای محدّثان «شیخ صدوق» متوفّای 381 ه. ق. این کتاب تا قرن هفتم محفوظ بود. سید بن طاوس، متوفّای 664 ه. ق. حدیثی را از آن نقل کرده، می‌نویسد:
«من این حدیث را در کتاب «مولد مولانا علی بالبیت» تألیف ابوجعفر محمدبن بابویه دیدم و از آن کتاب روایت می‌کنم.
(4) 4- مولد علی علیه السلام
تألیف: ابوالعلاء، محمدبن سهل همدانی، متوفّای 569 ه. ق. قطعات بازمانده از آن، بازسازی شده و زیر چاپ است.
5- مولد علی علیه السلام
تألیف: شاذان جبرئیل قمی، از اعلام قرن ششم هجری. قسمت های بر جای مانده، باز سازی شده زیر چاپ است.
6- حدیث مولد الامام علی‌بن ابی‌طالب علیه السلام
تألیف: ابوالحسن، احمدبن عبداللَّه بکری، متوفّای 952 ه. ق. نسخه خطی این کتاب، در کتابخانه الهیّات مشهد، در ضمن مجموعه‌ای به شماره 1045 موجود است.
7- مولد امیرالمؤمنین علی‌بن ابی‌طالب علیه السلام
تألیف: شیخ محمد ابوعزیز خطّی، از علمای برجسته بحرین، در قرن دوازدهم
1- امینی، معجم المطبوعات النجفیه، ص 355
2- نجاشی، رجال، ص 430
3- خطیب، تاریخ بغداد، ج 7، ص 419
4- ابن طاووس، الیقین، ص 191
ص: 72
هجری قمری.
این کتاب در سال 1372 ه. ق. در 222 صفحه رقعی در نجف اشرف به طبع رسیده است.
علامه تهرانی بر انتساب این کتاب به ابوعزیز خطّی صحّه گذاشته
(1) جز این که این کتاب دقیقاً همان کتاب منسوب به ابومخنف است. احتمالًا خطی، کتاب مخنف را استنساخ‌کرده، بعدها فرزندان و شاگردانش تصوّر کرده‌اند که از تألیفات خودش می‌باشد.
8- مولد امیرالمؤمنین علیه السلام
تألیف یکی از معاصرین، که از منابع علامه اردوبادی می‌باشد.
(2) 9- مولود کعبه
تألیف: علامه سید علینقی نقوی لکهنوی، متوفّای 1408 ه. ق. به زبان اردو، چاپ 1351 ه. ق. هند.
10- فی مولد امیرالمؤمنین علیه السلام
تألیف: شیخ محمد مهدی خالصی، چاپ 1369 ه. ق. بغداد.
11- کشف الیقین فی ولادة امیرالمؤمنین فی‌الکعبه
تألیف: سید حسین ارومیّه‌ای، مشهور به «عرب باغی» متوفّای 1369 ه. ق.
12- فی مولد الامام علی‌بن ابی‌طالب علیه السلام
تألیف: گروهی از نویسندگان، چون: مهدی حائری، جعفر حائری و محمد حسین اعلمی، چاپ 1376 ه. ق. کربلا.
13- مولد الامام امیرالمؤمنین علیه السلام
تألیف: گروهی از نویسندگان، چاپ 1378 ه. ق. نجف اشرف.
14- علی ولید الکعبه
تألیف: علامه گرانقدر، مرحوم حاج میرزا محمد علی اردوبادی، متوفّای 1380 ه. ق. شامل گفتار 152 تن از دانشمندان شیعه و سنّی، به نظم و نثر. چاپ 1380 ه. ق. نجف اشرف.
15- علی الامام الخالد
تألیف: گروهی از نویسندگان شیعه، سنّی و مسیحی، که در همایش میلاد آن
1- تهرانی، الذریعة، ج 3، ص 274
2- اردوبادی، علی ولید الکعبه، ص 29
ص: 73
حضرت شرکت کرده بودند. چاپ 1382 ه. ق.
16- علی و الکعبه
تألیف: سید مهدی نقوی، از نواده‌های سید دلدار علی، شامل گزارش 84 مورد از منابع اهل سنّت.
17- البحث حول ولادة علی فی البیت
تألیف: دانشمند فقید حاج میرزا ولی‌اللَّه اشراقی سرابی، متوفّای 1393 ه. ق. که نسخه دستنویس مؤلف در کتابخانه فرزندش در تبریز موجود است.
18- مولود کعبه
نوشته محقق توانا، حاج شیخ محمد علی اردوبادی، متوفّای 1380 ه. ق. ترجمه استاد گرانقدر حاج شیخ عیسی سلیم پور اهری، شامل بیش از 450 منبع مورد اعتماد و استناد، از آثار علمای شیعه و سنی، به نظم و نثر. چاپ 1421 ه. ق. قم 386 صفحه وزیری.
19- یگانه مولود کعبه
تألیف: همان.
ترجمه حسین علی عربی، چاپ 1420 ه. ق. قم. 127 صفحه رقعی.
20- مولد امیر المؤمنین علیه السلام
بازسازی چهار رساله مفقود الأثر، توسط دکتر احمد پاکتچی، زیر چاپ.
*** سال میلاد امیر مؤمنان (علیه سلام‌اللَّه الملک المنّان)
پاییز 1379 ه. ش./ شعبان 1421 ه. ق.
)