%0 Journal Article %T بررسی تطبیقی حج گزاری در حکومت فاطمیان مغرب و مصر %J میقات حج %I حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت %Z 2538-1741 %A موسوی, سید ناصر %D 2021 %\ 08/23/2021 %V 29 %N 116 %P 93-112 %! بررسی تطبیقی حج گزاری در حکومت فاطمیان مغرب و مصر %K فاطمیان %K آیینهای اجتماعی حج %K مغرب اسلامی %K مشروعیت %K نگاه جهانی واقدام راهبردی %R %X فاطمیان (567 ـ 297ق) خلافتی شیعی بودند که پس از فعالیت‌های تشکیلاتی مخفی توسط سازمان دعوت اسماعیلیان و با استفاده از ظرفیت­های موجود درمیان قبایل بربر شمال آفریقا دولتی تشکیل داده و با فتح مصر و بنای شهر قاهره چشم‌انداز خود را در فتح شرق اسلامی آشکار کرده و به رقابت با خلافت عباسیان پرداختند. نگاه و عملکرد فاطمیان در دوره مغرب (297-362ق) و مصر(632-567ق) از چند جهت متفاوت بود. این تحقیق با روش تحلیلی و رویکرد تاریخی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای درصدد پاسخ به این پرسش است که فاطمیان در دوره مغرب و مصر درخصوص حج‌گزاری و آیین‌های مربوط به حج و حرمین چه تفاوت‌هایی داشتند؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که حج به عنوان نقطة اشتراک امت اسلامی و حرمین به عنوان مناطق مورد احترام همة مسلمانان بود؛ ولی این موضوع برای فاطمیان مغرب به عنوان حکومتی محلی دور از مرکز جهان اسلام و فاطمیان مصر به عنوان یک خلافت، امپراطوری رقیب عباسیان در یک پایه نبود. فاطمیان مغرب مشکلات اجتماعی و درگیری‌هایی که با امویان اندلس داشتند و حج و حرمین در اولویت مسائل این دولت نبود؛ فاصله جغرافیایی از مرکز جهان اسلام نیز آن را تشدید می‌کرد. در مقابل، فاطمیان مصر به دلیل تثبیت در مرکز جهان اسلام و رقابتبا عباسیان به تسلط سیاسی برحج وحرمین و برگزاری آیین‌های اجتماعی مربوط به آن اهتمام داشتند. نگاه جهانی واقدامات راهبردی ناشی از آن نیز در توجه به این مسأله مؤثر بود. از طرفی ضرورت مرزبندی با قرامطه و نزدیک‌شدن به افکار عمومی امت اسلامی ـ بویژه اهل سنت ـ نیز ایجاب می‌کرد به مسأله حج وحرمین اهمیت زیادی نشان دهند.  %U https://miqat.hajj.ir/article_147291_954855d236e57bf6f9420d84b8150d81.pdf