TY - JOUR ID - 147291 TI - بررسی تطبیقی حج گزاری در حکومت فاطمیان مغرب و مصر JO - میقات حج JA - MIQAT LA - fa SN - 2538-1741 AU - موسوی, سید ناصر AD - دانشگاه باقرالعلوم(ع) Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 29 IS - 116 SP - 93 EP - 112 KW - فاطمیان KW - آیینهای اجتماعی حج KW - مغرب اسلامی KW - مشروعیت KW - نگاه جهانی واقدام راهبردی DO - N2 - فاطمیان (567 ـ 297ق) خلافتی شیعی بودند که پس از فعالیت‌های تشکیلاتی مخفی توسط سازمان دعوت اسماعیلیان و با استفاده از ظرفیت­های موجود درمیان قبایل بربر شمال آفریقا دولتی تشکیل داده و با فتح مصر و بنای شهر قاهره چشم‌انداز خود را در فتح شرق اسلامی آشکار کرده و به رقابت با خلافت عباسیان پرداختند. نگاه و عملکرد فاطمیان در دوره مغرب (297-362ق) و مصر(632-567ق) از چند جهت متفاوت بود. این تحقیق با روش تحلیلی و رویکرد تاریخی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای درصدد پاسخ به این پرسش است که فاطمیان در دوره مغرب و مصر درخصوص حج‌گزاری و آیین‌های مربوط به حج و حرمین چه تفاوت‌هایی داشتند؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که حج به عنوان نقطة اشتراک امت اسلامی و حرمین به عنوان مناطق مورد احترام همة مسلمانان بود؛ ولی این موضوع برای فاطمیان مغرب به عنوان حکومتی محلی دور از مرکز جهان اسلام و فاطمیان مصر به عنوان یک خلافت، امپراطوری رقیب عباسیان در یک پایه نبود. فاطمیان مغرب مشکلات اجتماعی و درگیری‌هایی که با امویان اندلس داشتند و حج و حرمین در اولویت مسائل این دولت نبود؛ فاصله جغرافیایی از مرکز جهان اسلام نیز آن را تشدید می‌کرد. در مقابل، فاطمیان مصر به دلیل تثبیت در مرکز جهان اسلام و رقابتبا عباسیان به تسلط سیاسی برحج وحرمین و برگزاری آیین‌های اجتماعی مربوط به آن اهتمام داشتند. نگاه جهانی واقدامات راهبردی ناشی از آن نیز در توجه به این مسأله مؤثر بود. از طرفی ضرورت مرزبندی با قرامطه و نزدیک‌شدن به افکار عمومی امت اسلامی ـ بویژه اهل سنت ـ نیز ایجاب می‌کرد به مسأله حج وحرمین اهمیت زیادی نشان دهند.  UR - https://miqat.hajj.ir/article_147291.html L1 - https://miqat.hajj.ir/article_147291_954855d236e57bf6f9420d84b8150d81.pdf ER -