2024-03-28T20:58:38Z
https://miqat.hajj.ir/?_action=export&rf=summon&issue=10261
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1397
26
104
آداب ظاهری و باطنی زیارت
سید حسن
فلاحیان
از مستحبات و آداب دینی مسلمانان، از جمله شیعیان، زیارت و حضور بر تربت عالمان، شهیدان و بزرگان دین است. مسلمانان با باور به جایگاه وجیه این افراد نزد خداوند، به زیارت آنها میروند و حاجتهای خود را به وسیلة آنان از خداوند قاضی الحاجات میطلبند. زیارت فقط یک امر ظاهری نیست؛ بلکه بخش عمده آن، باطن زیارت است که از معرفت زائر ناشی میشود. همانطور که نماز بدون معرفت ارزش چندانی ندارد و مقبول درگاه الهی قرار نمیگیرد، زیارت نیز بدون توجه باطنیِ لازم و معرفتِ شایسته، تأثیر چندانی نخواهد داشت.
آداب زیارت به دو دستة کلی تقسیم میشود: «آداب ظاهری» و «آداب باطنی».
در این نوشتار به بررسی مفهوم زیارت، آثار و اقسام آن پرداخته شده است. مهمترین مسئله در زیارت، معرفت نسبت به مَزور و زیارت باطنی است که به عنوان مغز و روح زیارت عنوان شده است. رسیدن به اهداف زیارت، جز با رعایت آداب آن، میسر نخواهد شد. زیارت دارای اقسام مختلفی است؛ از جمله: زیارت خانة خدا، زیارت معصومین: و زیارت قبور شهدا.
ایجاد پیوند معنوی با ائمه: از جمله آثار و برکات زیارت است که در این تحقیق به آنها اشاره شده است.
زیارت
ظاهری
باطنی
2018
07
23
7
24
https://miqat.hajj.ir/article_80530_566465ae4207098f96af9d46f3d47405.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1397
26
104
قربانیکردن در خارج از منا طبق فتاوای فقهای معاصر
جعفر / سیده راضیه =
بچاری / پور محمدی
از مکانهاییکه حاجیان باید در روزهای دهم، یازدهم و دوازدهم ذیحجه در آنجا باشند و اعمالی چون رمی جمرات، تراشیدن موی سر یا کوتاه کردن ناخن و قربانی کردن گوسفند، گاو یا شتر را بهجای آورند، سرزمین مناست. آیات و روایاتی مبنی بر ضرورت قربانی کردن در سرزمین منا آمده است. امروزه مشکلاتی بر اثر کثرت جمعیت مسلمانان و کمبود جا و مکان در مکة مکرمه، جهت انجام اعمال فریضة حج، وجود دارد؛ ازاینرو، با توجه به حساسیتهای موجود میان فقهای اسلام بر رعایت احکام و مسائل شرعی مهمی چون حج، سؤالیکه پیش میآید این است که آیا قربانی کردن در خارج از سرزمین منا، با توجه به زمان و مکان، جایز است یا نه؟ در پژوهش حاضرکه به روش توصیفی ـ تحلیلی نگاشته شده، نتایج حاصل از گردآوری فتاوای فقهای معاصر این است: 1. برخی از فقهای معاصر، با ارائة استدلالهای مختلف، قائل به اجزای قربانی در خارج از سرزمین منا، بلکه حتی در ایران و هر کشور دیگرِ حجاج هستند؛ چون قائلاندکه قربانیها در سرزمین منا مورد تلف و اسراف قرار میگیرند و خداوند متعال به هیچ وجه راضی به اینکار نیست. 2. در مورد ذبح شبانه نیز بعضی از فقها آن را مجزی و بعضی غیر مجزی دانستهاند. در صورت اضطرار، ذبح در مسلخهای جدید را اکثر فقها مجزی میدانند و زمان قربانی را تا روز سیزدهم (ایام تشریق) جایز اعلام کرده، ولی بعضیها رعایت ترتیب را لازم و بعضی غیر لازم میدانند. اما به هرحال، انجام اعمال مکه را پس از خروج از احرام جایز میشمارند.
حج
قربانی
منا
فقها
فتوا
2018
07
23
25
53
https://miqat.hajj.ir/article_80528_d3a9aac6686548a1b08cf187b0370864.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1397
26
104
اصل حمایت دیپلماتیک و کارکرد آن در حادثة منا
سجاد
جعفری
حمایت دیپلماتیک، حمایتی است که یک دولت نزد دولتی دیگر، به منظور جبران خسارتی که بر اثر ارتکاب عمل متخلفانة بینالمللی به یکی از اتباع او؛ اعم از حقیقی یا حقوقی وارد شده است، به عمل میآورد. این قاعدة عرفی، ماهیتاً تکلیفی برای دولتها مقرر نمیدارد؛ بلکه حقی است که مربوط به آنها بوده، تابع شرایطی خاص از قبیل وجود رابطه تابعیت و طی مراحل داخلی از سوی زیاندیده است. دیوان بینالمللی دادگستری در قضایای بارسلونا تراکشن، برادران لاگراند، اونا و سایر اتباع مکزیکی، این اصل را توسعه داده است.
در سال 2006 با تصویب طرح حمایت دیپلماتیک، نگاه سنتی به این اصل متحول شدو بیشتر جنبة حقوق بشری به خود گرفت تا از انحصار دولتها خارج شود؛ ازاینرو، برخلاف تصور سنتی، حتی افراد بیتابعیت و پناهنده را مستحق برخورداری از حمایت دیپلماتیک میداند و قاعدة طی مراحل داخلی را در شرایط خاصی الزامآور نمیداند.
در فاجعة منا، صرف حضور اتباع بیگانه برای دولت سعودی ایجاد مسئولیت میکند و میباید استانداردهای بینالمللی را رعایت کند و تلاش معقول و تدابیر لازم را برای صیانت از جان اتباع خارجی به عمل میآورد. دولت سعودی حق حیات و امنیت شخصی و بهداشت و سلامت، مصرح در اعلامیة جهانی حقوق بشر و آزادی اجرای مراسم دینی مصرح در میثاق حقوق مدنی و سیاسی و همچنین اعلامیة حقوق بشر و سایر حقوق انسانی مندرج در اعلامیة حقوق بشر اسلامی و همچنین اعلامیة جهانی حقوق بشر افرادی که تبعة کشور نیستند را نادیده گرفته است و در مواردی مقررات کنوانسیون روابط کنسولی، به ویژه مادة 37 را نقض کرده است. بنابراین، لازم است کشورهای متبوع قربانیان، بدون ملاحظات سیاسی، وظیفة قانونی خود را در حمایت از این افراد انجام دهند.
حمایت دیپلماتیک
فاجعة منا
مسئولیت بینالمللی دولت عربستان
حقوق بشر
2018
07
23
55
84
https://miqat.hajj.ir/article_80529_a9d15a05bc2859d35921936bd49bb20c.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1397
26
104
رباطهای مکه در قرون میانه اسلامی
محمدحسین
رفیعی
شهر مکه در قلب جهان اسلام، پایگاه وحدت و یکپارچگی تمام اقوام و گروههای مسلمانی بود که از اقصی نقاط قلمرو گستردة جهان اسلام به این دیار پای مینهادند. اداره و تسلط بر اوضاع مکه همیشه برای سلسلههای حکومتگر در تاریخ اسلام اهمیت داشته و گاه محل نزاع نیز بوده است. در این میان به نظر میرسد ادارة شهر، رسیدگی به امور اجتماعی و اقتصادی ساکنان و مدیریت رویداد عظیم حج در طول تاریخ، مستقل از رقابتهای سیاسی انجام میشده است.
آیین ماندگار وقف یکی از راهبردهای اثرگذار مسلمین برای شکل دادن به نوعی نظم اجتماعی در راستای کاهش فاصلة طبقاتی و دستگیری از مستمندان بوده و به عنوان یکی از مظاهر مدیریت اجتماعی ـ اقتصادی در جامعه مسلمین رواج داشته است.
شهر مکه، به عنوان پایگاه و موطن اسلام نیز، از این قاعده مستثنا نبوده است. ساخت و وقف رباط، به مثابة اقامتگاهی موقت جهت اسکان زائران، حاجیان یا مجاوران مستمند مکی، از دیرباز در شهر مکه سابقه داشته است.
در این مقاله با جستجوی مشخصات رباطهای مکه میان متون تاریخی دست اول، تلاش شده به بخشی از این نظم اجتماعی ـ که در پرتو وقف، جامعة مسلمین را شکل داده ـ نگریسته شود. اطلاعات قریب به شصت رباط، از قرن چهارم تا میانة قرن دهم، در منابع موجود است که ضمن گردآوری اطلاعات مرتبط بدانها، جمعبندی خوبی از تقسیم بندیهای اجتماعی، قومیتی و... نسبت به سازندگان، واقفان و حتی موقعیت جغرافیایی احداث این رباطها ارائه شده است.
حج
مکه
وقف
رباط
بناهای عام المنفعه
2018
07
23
85
109
https://miqat.hajj.ir/article_80531_46bfd82e332c035057d791c439661def.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1397
26
104
عرفات و بناهای آن در گذر تاریخ
احمد
خامهیار
سرزمین عرفه یا عرفات، از مشاعر مقدس نزدیک مکة مکرمه و بخشی از جغرافیای مقدس مناسک حج است که وقوف در آن، از ارکان حج تمتع به شمار میآید و این سرزمین، همه ساله در روز نهم ذیحجّه، شاهد حضور چشمگیر حجگزاران مسلمان است. اهمیت و جایگاه دینی و معنوی عرفات و وقوف در آن، عاملی بوده تا به تدریج، در این سرزمین مساجد و بناهای متعددی ساخته شود. در این نوشتار، با استناد به منابع تاریخی و جغرافیایی معتبر، تلاش شده است تا زمان تقریبی ساخت و پیدایش این بناها و تاریخچه و تحولات آنها در گذر تاریخ، بررسی شود.
عرفه
عرفات
مشاعر مقدسه
حج
جغرافیای تاریخی
عربستان سعودی
2018
07
23
111
134
https://miqat.hajj.ir/article_80532_2d2e63578a1de438641522822e0bbda9.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1397
26
104
کارکردهای ارتباطی محرمات احرام از منظر آیات و روایات
محمد
مهدوی
انسان در زندگی خویش با چهار گونه ارتباط مواجه میگردد. این چهار ارتباط عبارت است از: «ارتباط انسان با خویشتن، همنوعان، طبیعت و خدا». در این میان «ارتباط با خدا» دایرة گستردهتری دارد و عامل اساسی و جهتدهنده است؛ یعنی مرجع و محور سایر ارتباطات انسان است و آنها را تحت پوشش خود قرار میدهد. بنابراین، احرام نیز که ترکیبی است از نیت و تلبیه (امر درونی) و پوشیدن لباس (امر ظاهری)، نمیتوان بدون کارکرد ارتباطی تصور کرد؛ زیرا از سویی محتوای پیام اجتناب از محرمات احرام است و از سوی دیگر، در ارتباطات اسلامی پیام، محوریترین عنصر در ارتباطات است؛ به طوری که بدون آن اصولاً ارتباطی صورت نمیگیرد. کارکردهای مختلفی برای محرمات احرام میتوان برشمرد؛ ارتباط با خویشتن (شناختی و عملی) ارتباطی پایهای و اساسی است که اگر به طور صحیح برقرار گردد و پیامها، مفاهیم و معانیاش به خوبی درک شود، زمینه و اساس ارتباط انسان با خدا، که مقصود اصلی از احرام است، فراهم خواهد شد. از مهمترین ظرفیتهای ارتباطی در حین احرام، که متأسفانه در تحلیل و بررسیها مورد غفلت و کممهری قرار میگیرد، ارتباط انسانها با یکدیگر و به عبارت روشنتر، همین ارتباطات انسانی در خلال اجتناب از محرمات احرام است. با بررسی و تحلیل آیات و روایات معلوم میشود که با الگوگیری از ترک محرمات، میتوان از نگاه حداقلی به حج (بهعنوان عمل عبادی) اجتناب کرد و در یک نگاه کاملتر، کارکرد محرمات احرام را در این زمینه، ایجاد مواسات به واسطة حفاظت از گفتار و کردار دانست؛ زیرا با کنترل غضب و شهوات در زمان احرام، دستیابی به یک ارتباط مطلوب با همنوعان، به مراتب آسانتر میشود.
ارتباط انسان با خویشتن
محرمات احرام
کارکرد محرمات احرام
2018
07
23
135
154
https://miqat.hajj.ir/article_80533_7d73ff56c5f9745dd65162ac8755420b.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1397
26
104
وضعیت بهداشت و درمان حجاج در دورههای قاجار و پهلوی
علی اکبر
زاور
بهداشت درآموزههای اسلام از اهمیت و ارزش والایی برخوردار است؛ و در فرآیند برگزاری حج نیز همواره مورد توجه بوده است. در اینجا این سؤالات اساسی مطرح میگردد که در دورههای قاجار و پهلوی، چه وضعیتی بر حوزة بهداشت و درمان حجاج ایرانی حاکم بود؟ و آنان تحت چه شرایطی به انجام این فریضة دینی میپرداختند؟ منابع تاریخی حکایت از پایین بودن سطح خدمات بهداشتی ـ درمانی ارائهشده به حجاج در این دورهها دارد. حکومت پهلوی به خاطر فقدان ریشههای مذهبی و نداشتن آگاهی لازم در خصوص جایگاه حج، توجهی به مشکلات حجاج نداشت؛ ولی پس از واقعة اعدام ابوطالب یزدی در حج 1322ش، و بحران سیاسی و قطع پنجساله روابط دیپلماتیک ایران ـ عربستان، به اهمیت موضوع پی برد و درصدد ساماندهی آن برآمد. بنابراین برای اولین بار در سال 1328ش. گروهی از پزشکان مجرب، به همراه امکانات مناسب، به حج اعزام شدند. در پی انتزاع حج از وزارت کشور و انضمام آن به سازمان اوقاف در سال 1351ش. توجه به این حوزه وارد مرحله جدیتری گردید. این نوشته تلاش دارد به شیوه توصیفی ـ تحلیلی و با استفاده از اسناد، مدارک و سفرنامههای حجاج، به بررسی این موضوع بپردازد.
حج
بهداشت
درمان
قاجار
پهلوی
2018
07
23
155
174
https://miqat.hajj.ir/article_80535_b3af91bdcfa5da89f3501023a5fa4b7f.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1397
26
104
چکیده های عربی
2018
07
23
175
182
https://miqat.hajj.ir/article_80536_bafcd9b8698319e5d915173570626c45.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1397
26
104
چکیده های انگلیسی
2018
07
23
183
192
https://miqat.hajj.ir/article_80537_69d4713873d325a1fd09985257c6a417.pdf