2024-03-29T20:30:03Z
https://miqat.hajj.ir/?_action=export&rf=summon&issue=10517
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1397
27
105
شمیم خدمت
مصطفی
آخوندی
در مقالة «شمیم خدمت»، مسئلة خدمتگزاری از منظر آیات و روایات و سیرة معصومین: تبیین شده و دربارة موضوعات معناکاوی، کارکرد و نقش، و اهتمام به خدمتگزاری، تقدیر از انبیا و اولیای خدمتگزار در قرآن، سیرة پیامبر اعظم9 و امامان معصوم: ، پاداش خدمتگزاری و آسیبها و موانع خدمتگزاری بحث گردیده است.
خدمتگزاری
کارکرد
آسیبها و موانع خدمتگزاری
سیرة معصومین
اهتمام به امور زائران
خدمت معنوی
خدمت مادی
2018
11
22
7
34
https://miqat.hajj.ir/article_82143_bffba23801aca02b5b888ff229ce1e74.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1397
27
105
حکم بیتوته در مشعر بعد از نیمه شب
مهدی
ساجدی
تحقیق حاضر به بررسی حکم بیتوته در سرزمین مشعر، بعد از نیمه شب پرداخته است. این پژوهش که به روش اسنادی و کتابخانهای و با تحلیل ادله صورت گرفته، نشان میدهد که وقوف واجب در مشعر به عنوان یکی از اجزا و مناسک حج، همان وقوف بینالطلوعین است و این حکم، بین اصحاب، اجماعی است. اما حکم بیتوتة شبانه در مشعر، قبل از طلوع فجر، مورد اختلاف است؛ برخی از فقهای گذشته و معاصر، سپری کردن شب در مشعر را واجب ندانستهاند و ادلة فقها برای اثبات وجوب مبیت مشعر را کافی نمیدانند. برخی در این باره، حکم به احتیاط کردهاند. اما از ظاهر عبارت بیشتر فقها وجوب مبیت در مشعر استفاده میشود. ادلة قابل اعتمادی که حکم وجوب مبیت در مشعر را میتواند پشتیبانی کند، تأسی به سیرة پیامبرخدا(ص) و معصومین(علیهم السلام) و روایاتی است که برای زنان، کوچ شبانه به منا را مجاز شمرده است.
بیتوته
مشعر
وقوف
طلوع فجر
سیره
2018
11
22
35
46
https://miqat.hajj.ir/article_82144_b820cea1ffc4cd23bf71212f8e9fd46c.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1397
27
105
بررسی اطلاقات در نیابت افراد معذور
علی
فرهادی نیا
عمل نیابتیِ نایبی که خود معذور است، دارای فروض و تفاصیل مختلفی است؛ از جمله این اینکه: عذر یا طاری است یا غیر طاری. علاوه بر آن، عذر، قابل تقسیم است به عذری که موجب نقص در عمل یا عامل میگردد. در بررسیِ اطلاقاتِ روایات، نسبت به این فروض میتوان نتیجه گرفت که اطلاق لفظی برخی روایات در عذرهایی که موجب نقص در عمل نمیشود، قابل پذیرش است. در این صورت عمل نایب در آنها مجزی شمرده میشود، اما در سایر فروض، اطلاق لفظی ثابت نیست. البته در عذر طاریی که موجب نقص عمل میشود، اگر چه اطلاق لفظی ثابت نیست، اما عمل نایب در این فرض، با اطلاق مقامی قابل تصحیح است. در مقابل این فروض، فرضی که نیابت معذور به عذر غیر طاری است و موجب نقص در عمل شود، قابل تصحیح نبوده و حکم به بطلان آن می شود.
اجیر گرفتن
صاحبان عذر
نیابت
صحت عبادت
2018
11
22
47
63
https://miqat.hajj.ir/article_82145_fc62f397b8facb277d6c3ecde1acd31e.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1397
27
105
مناسک حج زن از منظر امامیه و مذاهب چهارگانه
احمد
صابری مجد
حج از مهمترین فرایض و واجبات الهی است که بر هر مرد و زن مسلمان جامعالشرایط واجب است. برخی از آداب حج بین مرد و زن مشترک است برخی دیگر مختص به هر یک از آن دو است. در این پژوهش به مناسک حج زن که شامل مسائل مختص به زن است پرداخته شده و آرای مذهب شیعه امامیه و مذاهب چهارگانه ذکر شده و موارد اختلافی، بیان گردیده است؛ مواردی از قبیل همراهی همسریا یکی از محارم در سفر حج و در عده طلاق و وفات نبودن زن و ادای فریضه حج بدون اذن شوهر.
حج زن
حضور محارم در حج زن
اذن شوهر در حج
عده وفات
2018
11
22
65
87
https://miqat.hajj.ir/article_82156_c173d01d89924a1845facfed85b5663c.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1397
27
105
سفرنامة مکّه عباسقلی بن شهباز کمررودی نوری مازندرانی
حسین
واثقی
پیشینة این سفرنامه به سال 1246ـ 1245ق. بازمیگردد. به نوشتة عباسقلی کمررودی، صاحب سفرنامه که از اهالی کمر رود نور مازندران بوده، حرکت از حضرت عبدالعظیم حسنی(ع) (شهر ری) آغاز شده، به سوی اصفهان و شیراز و بندر بوشهر ادامه می یابد و در روز 15 جمادی الآخر 1245 قمری، با کشتی به سوی بندر عباس، و از آنجا به سوی بندر مُخا در یمن و از بندر مُخا به مقصد جدّه می روند و پس از 14 روز دریانوردی، به جهت وجود باد مخالف، به عمّان برمیگردند و از آنجا با شتر به سوی مکّه سفر میکنند. وی 33 روز در مکّه معظّمه توقّف داشته و بجز ادای مناسک حج، تعداد 450 طواف ـ نَه شوط ـ بر گرد خانة کعبه انجام داده، و در مدینة النبی(ص) روز توقّف داشته است.
سفرنامه مکه
مشکلات راه دریا
عباسقلی کمررودی نوری
امنیّت و ارزانی
راه زمینی مکه
ایران
شام
ترکیّه
2018
11
22
79
88
https://miqat.hajj.ir/article_82149_2ed29f29c868bf7e47f2e78d11d0e56e.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1397
27
105
جغرافیای انسانی یهودِ مدینه پیش از اسلام
علی اصغر
کریم خانی
یحیی
جهانگیری
یکی از طوایف قدیمی ساکن مدینه، یهودیان بودند که دربارة علت حضور آنان در مدینه و زمان ورودشان اختلافاتی بین مورخین و مدینهشناسان وجود دارد که در این مقاله به آن پرداختهایم. همچنین دربارة طوایف اصلی و معروف یهود ساکن مدینه؛ یعنی بنینضیر، بنیقریظه و بنیقینقاع، و محل زندگی آنها و آطام و حصون آنان سخن گفتهایم. غیر از این سه طایفه، یازده طایفه غیر معروف یهود نیز در مدینه بودند که به محل زندگی آنان و آطام و حصونشان اشاره کردهایم.
یهود
مدینه
جغرافیای انسانی
آطام
حصون
2018
11
22
89
109
https://miqat.hajj.ir/article_82150_16286e2f1dacd2266f1ce2d93785cd31.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1397
27
105
تبیین و تحلیل تاریخی کارکردهای سیاسی ـ اقتصادی حج در دورة عباسیان
مجتبی
ذهابی
اکرم
کرمعلی
در دوران پیش از اسلام، مکه یکی از مهمترین شهرهای شبه جزیرة عربستان بود که گروههای مختلف مردم را به طرف خود میکشاند. این شهر به دلیل قرار گرفتن بر سر راههای تجاری و همچنین وجود خانة خدا در آن، مهمترین محل گردهمایی اعراب در شبه جزیره به شمار میرفت. با ظهور اسلام، شهر مکه اهمیت دوچندان یافت. پیامبر خدا9 در ایام حج با گروههای مختلف مردم برای پیشبرد دعوتش صحبت میکرد. حتی قریش و مخالفان پیامبر9 نیز برای تقابل با آن حضرت در این ایام به رایزنی با زائران میپرداختند. با روی کار آمدن دولت عباسی، این دولت سعی کرد از تمام ابزارها برای بقای خود استفاده کندکه از مهمترین آنها نهاد حج بود. عباسیان نهاد حج را به عنوان ابزار مقابله با مخالفان مذهبی و سیاسی خود به کار گرفتند و از آن برای کسب مشروعیت و وجهه مردمی، استفاده کردند. این گردهمایی بزرگ علاوه بر کارکردهای سیاسی، تبعات اقتصادی فراوانی را نیز، هم برای حکومتها، هم برای زائران و هم برای مردم مکه در بر داشت. این مقاله بر آن است که با روش توصیفی ـ تحلیلی به این سؤال که مهمترین کارکردهای سیاسی و اقتصادی نهاد حج برای خلافت عباسی چه بود، بپردازد.
حج
عباسیان
سیاسی
اقتصادی
2018
11
22
111
126
https://miqat.hajj.ir/article_82151_eecc23a1081579fba374fe1d6da29cc0.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1397
27
105
حج، عامل هویتیابی مسلمانان و جامعه اسلامی
هاشم
اندیشه
حیدرعلی
رستمی
محمدامین
سپاهیان
هویت در اصطلاح، شامل مجموعهای از خصوصیات جسمی، روانی و اجتماعی است که شخص را از دیگران متمایز میکند. از سوی دیگر، حج عبادتی بزرگ است که افزون بر آثار معنوی، در هویتبخشی به مسلمانان نیز تأثیر مهمی دارد. تأثیرگذاری حج بر هویت مسلمانان، عمدتاً از دو جنبه است؛ هویت دینی و هویت فرهنگی. در زمینة هویت دینی، حضور در مناسک حج، پرسشهای بنیادینی را برای افراد مطرح میکند و آنان را به پاسخ دادن یا یادآوری و توجه به پاسخهای آنها وامیدارد و از خواب غفلت بیدارشان میکند و بدین طریق، هویت دینی آنان را بازیابی و تثبیت میکند. همچنین انجامدادن مناسک حج، برخورداری از هویت اسلامی را به فردفرد زائران خانة خدا القا میکند و آنان را از غیر مسلمانان متمایز میسازد و بدین طریق، مسلمانان را از هویتی غیر از سایر مؤمنان به خداوند، برخوردار میکند. اما در زمینة هویت فرهنگی، مسلمانان با انجام دادن مناسک حج، مؤلفههای مهم هویت فرهنگی؛ از قبیل دین، زبان، تاریخ، و عامل روانشناختی را در وجود خود تحکیم و تثبیت میکنند و از این طریق هویت فرهنگی خود را تقویت مینمایند. تقویت هویت فرهنگی مسلمانان، تحکیم و گسترش هویت فرهنگی جامعة اسلامی را به دنبال میآورد.
هویت
هویتیابی
حج
جامعة اسلامی
2018
11
22
127
140
https://miqat.hajj.ir/article_82152_b19c3ce2a548d8860284845d1492f7f5.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1397
27
105
قطره ای از دریای فضایل حضرت خدیجه (علیها السلام)
هاشم
اندیشه
بی شک نایل شدن به مقامات و مراتب والا و کسب فضایل و عنایات ویژة الهی و مشمول الطاف و رحمت خدا گردیدن، نمیتواند بی دلیل، اتفاقی و یکبارگی باشد، بلکه بهطور قطع، باید عنایت و جذبة حق تعالی را هم داشته باشد. حضرت خدیجه(س) نیز از آن دست انسانها است که عنایات الهی شاملش گردیده و تا آنجا پیش رفته است که خداوند بر او سلام ویژه می فرستد! در روایت آمده است که جبرئیل نزد پیامبرخدا9 آمد و گفت: ازجانب پروردگار به خدیجه سلام برسان. حضرت فرمود: ای خدیجه، این جبرئیل است که از طرف پروردگارت سلام میرساند. خدیجه گفت: خداوند سلام است و سلام از اوست و بر جبرئیل سلام باد! در کلمات برخی از موّرخان، بهاین جملات بر میخوریم: «کانَتْ خَدیجَةُ إمْرَأةً عاقِلَةً شَریفَةً مَع ما أرادَ اللهُ بِها مِنَ الکرامَةِ وَالْخَیْرِ وَهِیَ یَوْمَئذٍ أفْضَلُهُمْ نَسَباً وَأعْظَمُهُم شَرَفاً وَأکْثَرُهُمْ مالاً» (طبری، 1412ق، ج1، ص521). «خدیجه (س) با بزرگی و خیری که خداوند برای او اراده کرده بود، بانوی خردمند شریفی بود. او در آن دوران از برترین افراد در نسب و بزرگترین شخصیت در شرف و ثروت بود. ایمان حضرت خدیجه (س) به پیامبرخدا(ص) و انتخابش به عنوان همسر آینده، در کنار درایت و لطف الهی، نقش تعیینکنندهای در فضایل و مقامات او دارد. این همه تجلیل و بزرگداشت از مقام خدیجه3 ما را بر آن میدارد که اندکی دربارة شخصیت وی پژوهش کنیم و شاخصه هایی را که او را به چنین مرتبهای رسانده است، برشماریم. در این مقالة کوتاه، به شیوه کتابخانهای، به بررسی فداکاریها و خدمات حضرت خدیجه به اسلام پرداخته ایم.
پیامبرخدا
حضرت خدیجه
حضرت زهرا
روایات
الگوی زنان ایران اسلامی
2018
11
22
141
154
https://miqat.hajj.ir/article_82154_bbe3b0e8e74586b7ccc286fdeea12926.pdf