2024-03-28T13:50:02Z
https://miqat.hajj.ir/?_action=export&rf=summon&issue=13430
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1398
28
109
توتیایی از خاک پا (اهمیت قدمگاههای منسوب به اولیا از زاویه کلامی، عرفانی و ادبی)
اکبر
ساجدی
در سرزمینهای اسلامی، آثار و ابنیهای وجود دارد که تاریخ با عظمتی را در خود جای داده است. حفظ و حراست از این آثار و نشانهها بسیار ضروری است. اهمیت برخی از این ابنیه و آثار، به دلیل حضور و قدم گذاشتن برخی از اولیای دین است. این پژوهش، با محور قرار دادن اهمیت قدمگاهها و مقامات منسوب به اولیای دین، مسئله را از زاویة کلامی، عرفانی و ادبی، بررسی کرده و به این نتیجه رسیده است که در طول تاریخ اسلام و حتی قبل از اسلام، توجه به قدمگاه و مقامات اولیا در اندیشة بشری وجود داشته و آیات قرآن بر این اندیشه مُهر تأیید زده است. توجه به مقام ابراهیم7 در قرآن و دستور به نماز خواندن در آن مکان، در همین راستاست. در آموزههای روایی نیز این توجه در قالب اهمیت نماز خواندن در مقامات موجود در مسجد کوفه، به خوبی دیده میشود. اهمیت جای پایِ محبوب در ادبیات عرفانی نیز نمود وسیعی داشته و بسیاری از شعرا از تعبیر «خاک پایت را توتیای چشمم خواهم ساخت» استفاده کردهاند. طبیعی است که این نگاه میتواند پاسخی محکم به دیدگاه دُگم و متحجرانة وهابیت در موضوع تبرک به آثار و ابنیة دینی و تقدس آنها باشد.
قدمگاه
مقام
توتیا
تقدس
تبرک
ادبیات عرفانی
2019
11
22
7
28
https://miqat.hajj.ir/article_99021_21cd288856e15793d93fd1a1b91d794e.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1398
28
109
آثار ترک حج در دنیا و آخرت
حسن
ترکاشوند
از دغدغههای انسان مؤمن و متعهد، انجام وظایف و تکالیف دینی، برای در امان ماندن از عواقب سوء دنیوی و اخروی ترک وظیفه است. از تکالیف مهمّ دینیِ مسلمانِ مستطیع، بهجا آوردن حج و زیارت خانة خدا است که آثار و برکات متعدد روحی، اخلاقی، اجتماعی، سیاسی و... به دنبال دارد. در عین حال، باید بدانیم که بیاعتنایی و سهلانگاری در انجام این واجب، آثار و تبعات سوء دنیوی و اخروی متعددی را در پی دارد. در این مقاله، ضمن تبیین و تحلیل روایات معصومان: ، روشن میشود که ترک این فریضة الهی، آثار سوء دنیوی متعددی دارد؛ مانند محروم شدن از خیر، بی نتیجه بودن کارهای دنیوی، هلاکت و گرفتار شدن به عذاب و خروج از عدالت و فاسق شدن. همچنین آثار و عواقب سوء اخروی؛ مانند قرار گرفتن در صف کفار، محشور شدن با یهودیان یا مسیحیان، محروم شدن از شفاعت پیامبر9 ، نابینا و کور محشور شدن و زیانکار بودن در قیامت است.
ترک حج
آثار سوء دنیوی
آثار سوء اخروی
2019
11
22
29
43
https://miqat.hajj.ir/article_99014_42bb5b2507e8088de4df86c405c59220.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1398
28
109
حج و امنیت روانی حجاج
مجتبی
حیدری
امنیت روانی، از نیازهای اساسی انسانها شمرده میشود و تأثیرات مهمی بر زندگی آنها میگذارد. حج، یکی از اعمال عبادی است که امنیت در آن مورد توجه قرار گرفته است. خداوند متعال، حرم ابراهیمی را منطقة امن اعلام کرده و از مسلمانان خواسته استکه حرمت حرم را نگهدارند. ارتباط حج و امنیت روانی حجاج را از چند جهت میتوان مورد بررسی قرار داد؛ «امنیت حرم و امنیت روانی»، «مناسک حج و امنیت روانی»، «اماکن حج و امنیت روانی»، «اوقات حج و امنیت روانی». حکم خداوند به امنیتِ حرم، تأثیر مهمی در احساس امنیت زائران و آسودگی آنان در انجام مناسک حج دارد. همچنین مناسک حج با متصل کردن بنده به خداوند و نشان دادن حقارت دنیا و مسائل آن، به افراد امنیت روانی میدهند. حضور در اماکن حج؛ از قبیل مسجدالحرام و مسعی نیز باعث آرامش و امنیت روانی زائران میشود. وقت حج که در میان ماههای حرام قرار گرفته، باعث احساس امنیت زائران خانة خدا میشوند.
امنیت
امنیت روانی
حرم ابراهیمی
امنیت روانی حجاج
2019
11
22
45
65
https://miqat.hajj.ir/article_99011_bbed120eebd7212d3b6d9f8fa87f93a9.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1398
28
109
بررسی فقهی اختلاف تقلید میت با تقلید متولیان امر او در حج نیابتی
سید تقی
واردی
اگر تقلید یا اجتهاد میت با تقلید و اجتهاد متولیان امر او در نیابت از حج متفاوت باشد، دو حالت متصور است؛ نخست، در اصل وجوب حج (مانند اشتراط استطاعت در رجوع به کفایت)؛ دوم، در فروع مترتب بر اصل وجوب حج (مانند بلدی یا میقاتی بودن قضای حج میت). در هر دو صورت، اختلاف تقلید و اجتهاد میت یا با تقلید و اجتهاد وصی است یا با تقلید و اجتهاد ورثه و یا با تقلید و اجتهاد نایب (اعم از اجیر و متبرع). فقهای عظام دربارة هریک از حالتهای پیشین، اقوالی بیان کردهاند. البته قول صحیح آن است که اگر منوبعنه وفات یافت باید تقلید یا اجتهاد متولی امر او؛ یعنی وصی، ورثه و نایب مقدم گردد؛ مگر آنکه با نایب شرط کنند که براساس تقلید یا اجتهاد میت عمل کند؛ در این صورت از باب وجوب وفای به عهد، لازم است از همان متابعت شود؛ وقتی منوبعنه زنده است ولی قادر به حج مباشری نیست، باید کسی را برای نیابت حج خود اختیار کند که با تقلید یا اجتهاد او موافق باشد.
حج نیابتی
اختلاف
تقلید میت
تقلید نایب
تقلید اجیر
تقلید وصی
تقلید وارث
2019
11
22
67
79
https://miqat.hajj.ir/article_99016_67994c1bc5deb4b0fd8b300c39dbd0e0.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1398
28
109
نقش امنیت در استطاعت و وجوب حج
مهدی
ساجدی
هدف از این پژوهش، بررسی «جایگاه امنیت در تحقّق استطاعت و وجوب حج» است. تمام فقها امنیت یا همان خالی بودن مسیر از مانع (تخلیةالسرب) را شرط لازم برای وجوب حج میدانند و تفاسیر متفاوتی از آنان دربارة این شرط ارائه گردیده است؛ بهگونهایکه تحقّق این شرط (وجود امنیت) در قالب برخی مصادیق، شرط وجوب شمرده شده و مطابق با نظری دیگر، از باب مقدمة واجب، واجب شده است. ابهاماتی نظیر شرعی یا عقلی بودن مانع، خالی بودن مسیر از مانع، بالفعل یا بالقوه، موضوعیت داشتن مانع یا نداشتن آن و... سبب اختلاف تفاسیر فقها از این موضوع شده است؛ اما میتوان گفت: تعابیر بهکار رفته در اسناد شرعی مفسر و مبین استطاعت، در شرعی یا فعلی بودن این شرط ظهور دارند. بنابراین، زمانی مکلف مستطیع است که مسیر حج از هرگونه خطر و مانعی خالی باشد و اطمینان خاطر از برقراری امنیت محقق شود. دراینصورت، تحقق بخشی به این شرط در قالب مطالبه همراهی مَحرم یا دفع دشمن به هر طریق، تحصیل شرط بوده و واجب نیست و چنانچه دولت عربستان هزینة تأمین امنیت زائران را مطالبه کند، پرداخت هزینه بر زائران واجب نیست؛ اما حاکم اسلامی از باب تأمین مصالح مسلمین، میتواند این وجه را از بیتالمال بپردازد.
حج
امنیت
استطاعت
مقدمات وجودی
اطمینان
2019
11
22
81
97
https://miqat.hajj.ir/article_99019_6af6bdf0b0e8a7e934b35aca0b9a914f.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1398
28
109
تکلیف بانوان معذور پیش از انجام طواف عمرة تمتع نسبت به حج تمتع
محمدرضا
جواهری
نیره
رحمن زاده
حج، از مهمترین اعمال عبادی است که بر هر مکلفِ دارای شرایط واجب شده و دلیل وجوبش، آیات و احادیث میباشد (آل عمران: 97). یکی از مهمترین اعمال فریضة حج، طواف است؛ از آنجا که حضور بانوان معذور در مسجد ممنوع و حرام است و مکان انجام طواف، مسجدالحرام و شرط انجام دادنش طهارت میباشد؛ پس بانوی معذور باید طواف را تا پاک شدن به تأخیر اندازد. حال که زمانِ انجام مناسک حج تمتع؛ (مانند وقوف در عرفات و منا)، ایام خاصی است، اگر بانویی پس از مُحرم شدن برای عمرة تمتع و پیش از انجام دادن طواف یا در حین آن، دچار عذر شرعی شود و تا آخرین فرصت جهت محرم شدن برای حج تمتع پاک نشود، تکلیف او چیست؟ میتواند اعمال حج تمتع را در همان سال انجام دهد یا باید حج تمتع را در سالهای بعد بهجا آورد؟ و بهطور کلی وظیفة بانوی معذور برای انجام دادن طواف در حج چیست؟ در واقع نظر مراجع عظام در این باره متفاوت است؛ بررسیها نشان میدهد علما بر این مسأله که: «وظیفة طوافکننده، هنگام مواجهه با عذر شرعی، ترک سریع مسجدالحرام است»، اجماع دارند؛ ولی در این مورد که پس از آن، طواف کننده باید به چه شیوهای عمل کند، نظرات مختلف دادهاند. در این پژوهش برآنیم که نظر مراجع عظام دربارة «شرایط طواف ویژة بانوان دارای عذر شرعی» را بررسی کنیم.
تکلیف
معذور
طواف
حیض
نفاس
استحاضه
2019
11
22
99
121
https://miqat.hajj.ir/article_99031_4a01fd249569f1c5d4c3262667ec62bf.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1398
28
109
نص یا اجتهادی بودن مشروعیت میقات ذات عرق از دیدگاه اهل سنّت
ایوب
شافعی پور
از میقاتهای پنجگانة حج و عمره، میقات ذات عرق است که به اهل عراق و مناطق شرق اختصاص دارد و مردم این مناطق در این میقات مُحرم میشوند؛ اما آنچه مطرح میشود این است که مشروعیت این میقات با نص (روایت نبوی) ثابت شده، یا این میقات پس از پیامبر9 و با اجتهاد برخی خلفا یا صحابه مشروعیت یافته؟ اهل سنت دربارة این قضیه دو قول نقل میکنند: برخی به نص بودنش (بهوسیلة پیامبر9 ) قائلاند و برخی به اجتهادی بودن آن (بهوسیلة خلیفه دوم). این پژوهش با توصیف و تحلیل گزارهها و منابع اهل سنت و روش کتابخانهای در پی یافتن پاسخ این پرسش است و در پایان نتیجه میگیرد که پیامبر9 میقات ذات عرق را مشروعیت داده و آن را مشخص کرده است و روایات صحیحه و مستفیضة بسیاری آن را تأیید میکند و همچنین میتوان به گروهی که آن را اجتهاد خلیفة دوم میدانند، چنین پاسخ داد که چون خلیفة دوم مانند برخی دیگر احکام شرعی، از میقات قرار دادن این مکان توسط پیامبر9 آگاه نبوده، طبق اجتهاد خودش این مکان را میقات قرار میدهد و چون اجتهاد مقابل نص مشروعیت ندارد، دیگر نمیتوان اجتهاد خلیفه دوم را در این باره مشروع دانست و گفت که مشروعیت میقات ذات عرق و مشخص شدن این مکان بهعنوان میقات اهل عراق و شرق با اجتهاد او ثابت شده است، گذشته از اینکه اگر او حتی برای نخستین بار این اجتهاد را انجام میداد، بازهم میان اهل سنت دربارة حجیت قول و اجتهاد صحابی اختلاف وجود دارد و برخی مذاهب اهل سنت آن را حجت نمیدانند.
حج
میقات
ذات عرق
عراق
اهل سنت
اجتهاد
نص
2019
11
22
123
138
https://miqat.hajj.ir/article_99033_da131189508053d77fc2a859f0a1e39b.pdf
میقات حج
2538-1741
2538-1741
1398
28
109
نقش ابن علاَّن مکی در تدوین تاریخ مکه و مدینه
علی
احمدی
ابن علاَّن مکی ( 1057ـ980ق.) از عالمان بزرگ شافعی و صوفی مکه، نگارنده بیش از 180 اثر در حوزههای مختلف اسلامی که بیش از 30 اثر آن، درباره مکه و مدینه است. بنابراین، او نقش مهمی در تدوین آثار تاریخی درباره این دو مکان مقدس داشته و در آثارش، به تفصیل درباره مکانها و وقایع مهم مدینه و مکه، سخن رانده است. یکی از حوادثی که منجر به تخریب کعبه و مسجدالحرام شد، جاری شدن سیل در سال 1039ق. است که وی در چندین اثر، به جزییات بازسازی آن مکان مقدس اقدام کرده است. با توجه به حضور وی در مکه و مشاهده مستقیم بازسازی و شرح تمام وقایع آن، گزارش بسیار مهمی از آن رخ داده است.
ابن علاَّن مکی
مکه
مدینه
مکانهای مقدس
بازسازی و نوسازی
2019
11
22
139
158
https://miqat.hajj.ir/article_99035_8bf33330b5c13618d6e38e8c1b49994d.pdf