حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارتمیقات حج2538-1741249420151222بررسی فقهی شرایط نایب در حج (بخش سوم)82538154FAسید تقی واردیعضو هیأت علمی مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی /وابسته به پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامیJournal Article20160809صروره به کسی گفته میشود که حج بهجا نیاورده باشد؛ نه برای خود و نه برای دیگری. دربارة نایبی که قصد دارد برای منوب عنه حج به جا آورد، این بحث مطرح است که آیا شرط است نایب صروره نباشد یا چنین شرطی لازم نیست؟ در جایی که نایب مرد باشد، غالب فقهای شیعه صروره بودن وی را شرط لازم ندانستهاند؛ چه منوب عنه مرد باشد و چه زن. اما در جایی که نایب زن باشد، چهار قول از فقهای شیعه نقل شده: 1. عدم جواز 2. جواز مطلق 3. کراهت 4. تفصیل بین نیابت از مردِ وفات یافته و مرد زنده.<br /> ولی با بررسی و دقت بیشتر در احادیث موجود در باب نیابت، به دست می آید که قول به تفصیل، قول به حق است، لیکن نه تفصیل بین نیابت از مرد وفات یافته و مرد زنده، بلکه تفصیل بین اقربای زن صروره و غیر اقربای او؛ به این معنا که نیابت زن صروره از اقربای نزدیک خود (اعم از زن و مرد) جایز است ولی از غیر اقربایش منوط و مشروط به دو شرط است؛ یکی صروره نباشد و دیگری احکام فقهی حج را بداند.حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارتمیقات حج2538-1741249420151222محدودة حرم از نگاه فریقین264838155FAکریم آدینهفقه و اصول / حوزه علمیه قمJournal Article20160809بررسی مقدار مساحت حرم از نگاه روایات و فقهای امامیه، تبیین حدود حرم از منظر فقهای عامه و روایات این باب، پژوهش در مورد ورودیهای مکه و مقدار فاصلة میان اعلام حرم تا مکه، شناسایی اعلام و انصاب واقع شده در کوهها، تپهها و گردنههای اطراف مکه و بیان مقدار فاصلة آنها از یکدیگر، از مباحث این نوشته است.<br /> بحث از محدوة اعلام و انصاب حرم و فاصلة آنها تا مکه و مسجد الحرام، میان علمای اهل سنت، تقریباً از قرن نخست تا کنون ادامه داشته و کتابها در این مورد نگاشته شده که در خلال بحث به آنها اشاره گردیده است.<br /> در مورد مقدار فاصلة میان اعلام و انصابِ حرم تا مسجد الحرام و مکه، اقوالی وجود دارد که به نظر ما، نظریة حویطان ـ که با نرم افزار پیشرفتة (GPS) اندازه گیری کرده ـ از دیگر اندازهها دقیقتر و درست تر است.حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارتمیقات حج2538-1741249420151222جمالالدین وزیر (جواد) اصفهانی و خدمات عمرانی وی در حرمین شریفین506638156FAاحمد خامهیارمسئول احیاء تراث / پژوهشکده حج و زیارتJournal Article20160809جمالالدین وزیر اصفهانی معروف به «جواد»، از وزرای آل زنگی موصل، در نیمة سدة ششم هجری است که در دورة وزارت خود، خدمات عمرانی فراوانی در حرمین شریفین از خود بهجای گذاشت. در بخش اول این نوشتار، زندگینامة اجمالیِ وی بیان گشته و ویژگیها و ابعاد برجستة سیرت وی؛ از جمله خدمـات اجتماعی او و مـدح و ستایش وی از سوی شاعران معاصرش بررسی و به احوال فرزندش جلالالدین علی نیز اشاره شده است. همچنین در این بخش جزئیات انتقال جنازة جواد اصفهانی از موصل به حرمین و بهخاکسپاری وی در مقبرهاش در مدینة منوره به تفصیل بیان شده است. در بخش دوم مقاله نیز با استناد به منابع معتبر تاریخی، اقدامات عمرانی وی در دو شهر مکه و مدینه و نیز منا و عرفات تشریح گشته است تا بدین ترتیب نقش وی در بازسازی حرمین شریفین، به عنوان یکی از شخصیتهای ایرانی صاحب منصب، تبیین و واکاوی شود.حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارتمیقات حج2538-1741249420151222مسیرهای آسیایی حج جلوه های تاریخی و جغرافیایی679738157FAابراهیم احدی قورتولمشکارشناس ارشد / تاریخ تشییعJournal Article20160809ظهور اسلام در شرق و جنوب شرق آسیا، نقطه عطف بسیار روشنی در تاریخ سیاسی، فرهنگی و اقتصادی منطقه پدید آورد. تحولات رخ داده در این منطقه، به وضوح در زندگی و فعالیت روزمرّه، به خصوص در مورد مسافرت و حمل و نقل زمینی و دریایی این مناطق انعکاس یافت، مسافرتی که تحت تأثیر شدید پیدایش و ظهور یک سفر جدید به نام «سفر حج» شناخته میشد و درآن مناطق به عنوان مبدأ یا مقصد سفرها مورد توجه قرار میگرفت. در دهههای ابتدایی ورود اسلام و تشیع به مناطق شرق و جنوب شرق آسیا، این مسیرها صرفاً جهت بازرگانی و تجارت مورد استفاده قرار میگرفت، اما بعداً با توجه به شاخصة عامل انسانی، به یکی از مهمترین مسیرهای حج در تاریخ تبدیل شدند. این مقاله میکوشد آنچه در خصوص این موضوع موجود است را جمع آوری نموده و یک تصویر جامع از وضعیت تاریخی و جغرافیایی این مسیرها، که بهعنوان راههای آسیایی حج شناخته میشود، ارائه نماید. این تحقیق همچنین تلاش میکند تا روابط این مناطق با کشورهای عربی در عصر قبل از اسلام و همچنین مسیرهای زمینی و دریایی حج که مانند پرتویی به جلوههای تمدنی راههای این مناطق تابیده را مورد کاوش قرار دهد.حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارتمیقات حج2538-1741249420151222گزارشی از مشکلات راه حج، شرکت لنج، و قرنطینه طور سینا (از سال 1914 میلادی / 1332 ق. / 1293 ش.)9811238158FAرسول جعفریاناستاد / دانشگاه تهرانمیرزا محمد خان ناظم الملکنویسنده سفرنامهJournal Article20160809در گزارش سفری که بدان پرداختهایم، اشاره به زمان نشده و تاریخ نگارش آن، روشن نیست، جز یک مورد تاریخی که آن هم مربوط به نامهای است با تاریخ سپتامبر ۱۹۱۴ میلادی بنابر این، میتوان از روی آن تاریخ، محدودة تاریخی این سفر را معین کرد که دوره پس از عصر ناصری است؛ زمانی که پدیدهای به نام گذرنامه و برگه عبور رایج شد.
نویسنده گزارش که یک مأمور عالی رتبه دولتی است و انتقاداتی به مسائل طول راه دارد، مطالب خود را با «فصل اول» و با عنوان «پیش آمدهای راه و معاملات لنج و غیر با حاجی» آغاز میکند و البته گزارشش را بیآنکه فصل دومی در کار باشد، به پایان میبرد.
«تخلفهای دایرة لنج از قرار دادها» و «وضع قرانتین طور سینا» از بخشهای مهم این گزارش است.حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارتمیقات حج2538-1741249420151222تکنگاریهای عالمان اهل سنت، در تبیین فضیلت زیارت پیامبر11413238160FAعلی احمدیمسئول کتابخانه / پژوهشکده حج و زیارتJournal Article20160809زیارت حرم و قبور اولیای الهی، به ویژه پیامبر رحمت9 ، از مهمترین راههای رسیدن به قرب الهی است و این مسأله در همة دوره های تاریخ مورد توجه بزرگان، عالمان و عموم مسلمانان بوده است، لیکن در قرن هفتم و با ظهور ابن تیمیه، اندیشههای انحرافی او بلای جان ملتهای مسلمان شد و با ظهور محمد بن عبدالوهاب در قرن دوازدهم، این انحراف تکمیل گردید.<br /> باور به حرمت مسافرت به قصد زیارت پیامبر9 و اعتقاد به انقطاع حیات برزخی، از خطاها و انحرافات برجسته ای است که وهابیون در رواج آن کوشیده اند.<br /> در این میان، علاوه بر عالمان شیعه، که با نگارش کتاب و رساله و ایراد سخنرانی، در برابر این انحراف ایستاده اند، عالمان اهل سنت نیز از این قاعده مستثنا نبوده و با نگارش کتاب و رساله، بر اهمیت و ارزش زیارت پیامبر تأکید کرده اند.<br /> گرچه نخستین تک نگاری پیرامون زیارت از سوی عالمان اهل سنت، مربوط به قرن چهارم هجری است اما عمدة آنها از قرن هفتم به بعد سامان یافت و این حاکی است که از دیرباز این موضوع در نظر آنان دارای اهمیت بوده است.حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارتمیقات حج2538-1741249420151222رویکردی نو به حدیث غدیر (نقدی بر اندیشه های ابن حزم و ابن تیمیه)13416238159FAحامد فقیهیکارشناسی ارشد مترجمی زبان عربی / دانشگاه تهرانیحیی عبد الحسن الدوخیاستاد / دانشگاه جهانی آل البیت عراقJournal Article20160809حدیث غدیر، در نگاه پیامبرخدا9 ، صحابه و علما دارای اهمیتی ویژه است. بهگونه ای که شمار راویانش از میان صحابه، از صد و بیست صحابی فراتر است. پیامبر9 این حدیث را با بانگ بلند و رسا در جمع انبوهی از مسلمانان به گوش آنان رساندهاند؛ جمعیتی که بی شک در عصر نبوّت، گستردهترین اجتماع اسلامی قلمداد میشده است.
اما با این وجود، کسانی چون ابن حزم ظاهری و ابن تیمیه در صحت آن تردید نموده، حتی کوشیدهاند صحّتش را تضعیفکنند. از همین رو، رویکرد این نوشته در بررسی حدیث غدیر، از رهگذر نکات زیر است:
ـ نقل سخن ابن حزم و ابن تیمیه در تضعیف حدیث غدیر.
ـ ارائة دلایل خِرَدپسند در اثبات صحت حدیث غدیر.
ـ معرفی راویان حدیث.
ـ تصریح علمای اهل سنت بر طرقِ متعددِ نقلِ حدیث.
ـ دلالتهای حدیث غدیر بر امامتِ مطلق حضرت علی7
ـ پاسـخ به شبهة دهلوی و تفتازانی مبنی بر این که واژة «مولی» در معنای «أولی [=سزاوارتر]» به کار نمیرود و... .