از نگاهى دیگر
میقات حج، ج28، ص: 194
بازدید از «رابطة العالمالإسلامی» و آشنایى با فعالیتهاى آن:
روز چهارشنبه 12 فروردین 1377 برابر با چهارم ذىحجّة الحرام سال 1418 هجرى، همراه حجت الاسلام مهدى مهریزى، از رابطةالعالم الإسلامى واقع در شهر مکّه دیدار کردیم و با فعالیتهاى آن آشنا شدیم.
این سازمان اسلامى در شهر مکه و در مسیر جادّه مکّه به جدّه واقع شده و داراى ساختمانى عظیم و امکاناتى قابل اعتنا است.
ابتدا از نمایشگاه دائمى مؤسسه که در طبقه اول است دیدار کردیم. این نمایشگاه فعالیتهاى 37 ساله مؤسسه را به نمایش گذاشته است.
براى آشنایى با بخش فقه و فعالیتهاى علمى آن، به قسمت فقه مراجعه کردیم. دو تن از مسؤولان این بخش به گرمى از ما استقبال کردند و پس از گفت و گویى درباره آثار علمىِ دانشمندان ایران و بزرگان منسوب به خراسان، مجموعهاى از مجلّات فقهى این بخش را به ما هدیه کردند.
پس از آن، براى اطلاع از تاریخچه فعالیتها و نمودار سازمانى این مؤسسه، به بخش روابط عمومى رفتیم. در این بخش نیز برخورد مسؤولان خوب بود. وقتى خود را به شخصى که به عنوان مسؤول بخش معرّفى شد شناساندیم، با جملهاى فارسى نسبت به ایران اظهار علاقه کرد.
این فرد دکتر در علوم تفسیر و استاد
میقات حج، ج28، ص: 195
دانشگاه بود.
بعد از مدتى بحث درباره وضعیت دانشگاهها و حوزه علمیه و نحوه تدریس فقه شیعى و اهل سنّت در جمهورى اسلامى ایران، نامبرده اظهار علاقه کرد که هرچه زودتر رابطه سیاسى تقویت شود تا از نزدیک شاهد ارتباط و تبادل علمى دانشمندان دو کشور گردیم.
ایشان سپس کتابچه راهنماى «رابطة العالم الإسلامى» را به ما هدیه کردند و پس از خداحافظى این بخش را ترک کردیم.
سپس به قصد دریافت منشورات و جزوات مؤسسه، به بخش مربوط مراجعه کردیم که ساعات کارش به پایان آمده بود و موفق به دریافت نشدیم.
اکنون به اجمال سازمان ارتباطات جهان اسلام معرّفى مىشود:
شناخت مختصر از «رابطة العالم الإسلامى»
مؤسسه یاد شده، سازمانى است اسلامى، جهانى، مردمى و غیر حکومتى که بیانگر آراى همه امّتهاىِ اسلامى در اقصى نقاط جهان است. این سازمان به موجب مصوبه صادره از کنفرانس اسلامى که به سال 1381 (14 ذىحجّه) هجرى برابر با سال 1962 میلادى در شهر مکّه منعقد گردید، پدید آمد. مقرّ آن در مکّه مکرّمه است.
رابطة العالم الإسلامى در سازمانهاىِ بینالمللى زیر نماینده دارد:
1- سازمان ملل متّحد، به عنوان عضو ناظر درجه اول و نیز در میان سازمانهاىَ بینالمللى غیر دولتى مشورتى و شوراهاى اقتصادى و اجتماعى عضو ناظر دارد.
2- در سازمان تربیت و آموزش و فرهنگ (یونسکو)، به عنوان عضو.
3- صندوق جهانى کودک در سازمان ملل متّحد (یونیسف)، به عنوان عضو.
4- سازمان کنفرانس اسلامى، به عنوان ناظر که در تمام کنفرانسها، مثل کنفرانس سران و وزراى خارجه دول اسلامى شرکت مىکند.
اهداف سازمان:
1- تبلیغ اسلام و شرح مبادى و تعالیم آن.
2- دفع شبهات از اسلام و مقابله با جریانها و اندیشههاى ویرانگر.
3- دفاع از قضایاى اسلامى بر مبناىِ مصالح و آمال مسلمین و حل مشکلات آنها.
میقات حج، ج28، ص: 196
4- ارائه خدمات در مجال تربیت، آموزش، فرهنگ و شؤون اجتماعى و بهداشتى و مواردى که به آن نیاز خواهد افتاد.
شرح وظایف:
1- چاپ و نشر و ترجمه قرآن کریم در میان ملّتهاىِ مسلمان.
2- تحکیم شریعتِ اسلامى.
3- هماهنگى و بهرهگیرى از کوششهاىِ به کار گرفته شده براى انتشار اسلام.
4- بهرهگیرى از فرصت موسم حجّ در مجال بیدارى و آگاهى بخشىِ اسلامى و برپایى گنگرهها و سمینارها.
5- کمک و مساعدت به کسانى که در راه اهداف اسلام مشغولاند.
6- توزیع کُتُب و مجلات اسلامى.
7- تشویق تألیفات و مجلات و روزنامههایى که به نشر دعوت اسلام کمک مىکنند.
8- پژوهش درباره اقلیّتهاى مسلمان و پشتیبانى از خواستههاىِ آنها و کمک به آنها.
9- پشتیبانى از سازمانها و مؤسسات اسلامىاى که با رابطة العالم الإسلامى مرتبط هستند و هماهنگى با آنها.
10- نشر تعالیم اسلامى از طریق تأسیس و پشتیبانى مدارس و مؤسسات آموزش عالى اسلامى.
11- دستگیرى از مسلمانان زیاندیده از حوادث و بلایا و کمک رساندن به آنها.
ساختمان جدید «رابطة العالم الإسلامى»:
این ساختمان در منطقه امالجود در مکه مکرّمه در مساحتى بالغ بر پنجاه هزار (50000) متر مربع و در دو بخش: 1- امور ادارى 2- بخش کنفرانسها، از سوى ملک فهدبن عبدالعزیز به سازمان هدیه شده است.
بخش ادارى، مرکب از پنج طبقه و بخش کنفرانسها مرکب از سالنهاى کنفرانس و استراحت و غذاخورى است.
این سازمان داراى مسجدى به مساحت 1500 متر مربع و کتابخانهاى به مساحت 1000 متر مربع و انبارهایى به مساحت 2000 متر مربع و سالن پذیرش براى مهمانان به مساحت 500 متر مربع است.
میقات حج، ج28، ص: 197
هیأتها و شوراهاى رابطة العالم الإسلامى:
1- کنفرانس عمومى اسلامى:
* این کنفرانس بالاترین مرجع تصمیمگیرى در سازمان است و از تعدادى از علماى اسلامى و اندیشمندان و مبلّغان از مناطق مختلف جهان اسلام، در سطح مردمى و رسمى تشکیل مىگردد.
* این کنفرانس به هنگام انعقاد، درباره قضایاى جهان اسلام بحث مىکند و براىِ حلِّ آن قضایا، به چاره اندیشى مىپردازد.
* تشکیل نخستین شوراى مؤسس رابطه به عهده این کنفرانس است.
* تشکیل نخستین کنفرانس عمومى اسلامى در سال 1318 هجرى برابر با سال 1962 میلادى در مکّه مکرّمه بود.
* کنفرانس عمومى اسلامى دوم، در سال 1384 هجرى برابر با سال 1965 میلادى تشکیل گردید.
* کنفرانس عمومى اسلامىِ سوم، در سال 1408 هجرى برابر با سال 1987 برپا شد.
2- شوراى مؤسّس:
شوراى مؤسس اکنون مرکب از شصت عضو است. این تعداد دانشمندان، اندیشمندان و مبلّغاناند که خود نماینده ملّتهاى مسلمان و اقلیّتهاىِ مسلمان در کشورهاىِ غیر اسلامى است.
این شورا اصول، خط مشى و سیاستهاىِ رابطةالعالم الإسلامى و چارچوب فعالیّتهاىِ آن را ترسیم مىکند، آنگونه که این سازمان بتواند به اهداف از پیش تعیین شدهاش دست یابد.
و نیز ابلاغ مصوّبات و توصیهها در برابر قضایاىِ مطرح شده، مربوط به این شورا است. انتخاب دبیرکل هم از وظایف این شورا به شمار مىآید.
این شورا با سه چهارم اعضا رسمیّت مىیابد.
شرکت و عضویت در این شورا افتخارى است.
3- شوراى عالى جهانىِ مساجد:
بنابر تصویب کنفرانس سمینار رسالت مسجد، که در سال 1395 هجرى برابر با سال 1975 میلادى به دعوت رابطة العالم الإسلامى برپا گردید، این شورا موجودیت یافت.
اعضاىِ این مجلس 60 نفراند که نماینده ملتها و تجمعات اسلامى
میقات حج، ج28، ص: 198
جهاناند.
از این تعداد 26 عضو دائمى که به عنوان هیأت مؤسس و 34 تن اعضایى هستند که توسط هیأت مؤسس انتخاب مىشوند. این انتخاب هرسه سال یک بار انجام مىگیرد.
اهداف این شورا، عبارت است از، تدوین نظر عمومى اسلام در قضایا و موضوعات مختلف در چارچوب کتاب و سنّت، احیاى رسالت مسجد، حمایت از مساجد در مقابل تجاوز و تصرّف توسط غاصبان، نگهبانى از اوقاف اسلامى، دفاع از حقوق تجمّعات اسلامى، فعّال کردن تبلیغ اسلام و دفاع از آزادى نشر اسلام.
از شوراى عالى جهانى مساجد، شوراهاى ذیل به صورت زیرمجموعه منشعب شده است:
1- شوراى مساجد در اروپا (مقرّ این شورا در مادرید پایتخت اسپانیا است.)
2- شوراى مساجد در آمریکا (مقرّ این شورا در نیویورک است.)
3- در بعضى کشورها، صندوقهاىِ کمک به مساجد وجود دارد که به تأسیس و تقویت مساجد در سراسر جهان کمک مىکند. بودجه این صندوق 20 میلیون ریال در سال است که همه ساله به وسیله پادشاه پرداخت مىشود.
4- مجمع فقه اسلامى:
این مجمع با تصویب شوراى مؤسس در سال 1398 هجرى تأسیس شد.
اعضاى این شورا مرکباند از: رییس، نایب رییس و بیست عضو از علما و فقها.
از اهداف مجمع، تحقیق درباره مسائل مستحدثهاى است که براى جهان اسلام و مسلمین پیش مىآید و بیان حکم دین درباره آنها. این مجمع بر آن است که تفوّق فقه اسلامى را بر جمیع قوانین وضعى و شرایع موجود نشان دهد و میراث فقهى اسلام را زنده کند.
5- هیأت کمک رسانى جهانى اسلامى:
این هیأت در سال 1399 هجرى با هدف مساهمت در کاستن مصائب و ناگوارىهاى مسلمانان جهان که بر اثر جنگ و حوادث طبیعى و جز آن پیش مىآید تأسیس شد.
فعالیتهاىِ این هیأت به قاره آفریقا، آسیا و اروپا کشیده شده و بیمارستانها و درمانگاهها و مراکز آموزش کارهاى دستى در این مناطق تأسیس شده است. نیز طرحهاى خیریهاى و اجتماعى و مراکز
میقات حج، ج28، ص: 199
پرورش ایتام از سوىِ این هیأت به اجرا در آمده است.
از جمله این طرحهاى خیریهاى، باید از: سنابل الخیر، کافل الیتیم، کفالة المعلّم و کفالة الطبیب یاد کرد.
6- هیأت اعجاز علمى قرآن کریم و سنّت مطهّر:
این هیأت در نهمین نشست شوراى عالى مساجد پاگرفت، که در سال 1404 هجرى در مکه مکرّمه تشکیل شد و آن هیأتى است علمى و داراى شخصیّت اعتبارى مستقل و در صور گوناگون اعجاز علمى قرآن کریم و سنّت شریف و تحقیق و نشر آن صور کار مىکند.
7- نظام ادارى:
این بخش شامل واحدهاى ذیل است:
1- دبیرخانه عمومى سازمان رابطة العالم الإسلامى که در رأس آن دبیرکل سازمان قرار دارد، داراى دو معاون در امور زیر است:
* معاون دبیرکل در امور تبلیغ و پژوهش و آموزش و مجمع فقهى.
* معاون دبیرکل در امور ادارى و مالى و رفاهى.
2- اداره عمومى تبلیغات
3- اداره عمومى روابط بینالمللى و کنفرانسها
4- اداره دفترها و مراکز اسلامى رابطه در خارج از کشور عربستان، تعداد این دفاتر به 46 مىرسد.
مجلات و نشریات:
- «جریدة العالم الإسلامی»، این نشریه هر هفته روزهاى دوشنبه منتشر مىشود.
- «مجلّة الرابطة»، (عربى) این مجلّه ماهیانه منتشر مىشود.
- «مجلّة الرابطة»، (انگلیسى) این مجلّه هرماه منتشر مىشود.
- «سلسلة دعوة الحق»، ماهیانه منتشر مىشود.
- «مجلة مجمع الفقه الإسلامى»، این مجله از سوى اداره مجمع فقه اسلامى منتشر مىشود.
- «الإغاثة»، نشریهاى است ماهیانه که از سوى هیأت فریاد رسى و کمک رسانى جهان اسلام منتشر مىشود.
- «مجلة الإعجاز العلمی فی القرآن و السنّة»، این مجلّه از سوى هیأت اعجاز
میقات حج، ج28، ص: 200
علمى قرآن کریم و سنّت در رابطه منتشر مىشود.
- غیراز مجلات یاد شده، رابطه پژوهشها و تألیفاتى درباره قضایاى مهمِ جهان اسلام دارد. این کتب غالباً به زبانهاى مختلف منتشر مىشود.
- کتابهاىِ دینى، فرهنگى در حوزه تفسیر، سیره و فقه و جز آن منتشر مىشود.
- راهنماىِ سازمانهاى اسلامى در جهان، یکى دیگر از کارهاى انتشاراتى رابطه است.
)