در سطور ذیل با استفاده از کتاب «مکانة الحرمین الشریفین» موارد مشترک شرف و فضیلت حرم شریف مکی و حرم شریف مدنی برشمرده شده است.
در این نگارش، ابتدا، به اختصار فضائل مشترک را برمیشماریم و آنگاه به ارائه مدارک میپردازیم:
1- نخستین شرافت مشترک آن است که هم نخستین و هم آخرین «مسجد» که بدست یک «پیامبر» بنا شد، در مکه و مدینه است. کعبه نخستین مسجدی است که بدست یک پیامبر؛ یعنی حضرت آدم- ع- ساخته شد و مسجدالنبی- ص- آخرین مسجدی است که به دست یک پیامبر یعنی حضرت محمد- ص- بنا گردید. و بدینسان آغاز مسجدسازی بدست یک پیامبر در مکه است و انجام آن بدست یک پیامبر در مدینه.
ص: 9
2- مکّه «برونگاه راستی» و مدینه «درونگاه راستی» است. پیامبر- ص- با «صدق» از مکه «بدر آمد» و به مدینه «اندر آمد».
3- مکه زادگاه و نشأتگاه پیامبر- ص- است و مدینه، هجرتگاه، رحلتگاه و آرامگاه او.
4- مکّه و مدینه هر دو حرم امن خدایند.
5- هم مکه و هم مدینه به دستور خدا، حرم امن شدهاند.
6- «حَرَم» شدن «مکه» و «مدینه»، هر دو، به وسیله پیامبر خدا بوده است: مکه به وسیله حضرت ابراهیم- ع- و مدینه به وسیله حضرت محمد- ص-.
7- «مکان» کعبه برای ابراهیم- ع- برگزیده شد و «مکان» مسجدالنبی- ص- برای پیامبر خاتم- ص-.
8- ابراهیم- ع- برای کعبه بسیار دعا کرد و حضرت رسول- ص- برای مسجد مدینه.
9- «حجّ» به سوی مکه قرار داده شد و «هجرت» به سوی مدینه.
10- بار سفر به سوی مکّه و مدینه بستن به ترتیب واجب و سنت است.
11- ثواب نماز در مسجدالحرام و مسجدالنبی- ص- (یا مکه و مدینه؟) از همه جا بیشتر و چندین برابر- صد یا هزار برابر جاهای دیگر است.
12- پیامبر- ص- مکه و مدینه را از همه جای دنیا بیشتر دوست میداشت.
13- «ایمان» در هر عصری، به مکه و مدینه درمیپیچد و این دو شهر را احاطه میکند.
14- خدا این دو شهر را محلّ قیام و برپا ایستی برای ذکر و عبادت
ص: 10
قرار داده است.
15- «مقامابراهیم- ع-» در مسجدالحرام و «منبر پیامبر» در مسجدالنبی- ص- «دو موجود بهشتیاند».
16- هر کس وارد مکه یا مدینه میشود، سنت است که از مسجدالحرام و مسجدالنبی- ص- بیاغازد.
17- در هر دو شهر سنت است که دخول و خروج از دو راه متفاوت باشد. این سنت را رسول خدا- ص- پایه گذاشته است- چون خود چنین میکرد-.
18- سنت است کسی که شبانه میخواهد وارد مکه یا مدینه شود، در حومه «شهر اتراق» کند و روز وارد شود این سُنّت نیز از رسول خدا- ص- است که شب وارد این دو شهر نمیشد.
19- پیامبر- ص- بر مردم مکّه منت نهاد و آنان را آزاد ساخت و نیز از مسلمانان مدینه خواست که گناهکاران انصار را عفو کنند.
20- به موجب آیات قرآن و حوادث زمان پیامبر- ص- اهل مکه از تجاوز به شهر مدینه و نیز مسلمانان مدینه از تجاوز به مکه بازداشته شدند.
21- «مکه» به وسیله مردم «مدینه» فتح شد.
22- طواف به دور خانه کعبه و نیز زیارت مسجد پیامبر- ص- است.
23- مسح دُو رکن- رُکن یمانی و حجرالاسود- در مسجدالحرام و نیز نماز نزد «اسطوانههای» مسجدالنبی- ص- موجب ریزش گناهان است.
24- تکرار پیدرپی عُمره در «مکه» مستحب است و نیز نماز در مسجد قُبا در مدینه معادل عمره شمرده شده است.
25- نماز در حجرِ اسماعیل در مکه ونیز در روضه پیامبر- ص- در مدینه ثواب بیشمار دارد.
26- کار نیک و عمل صالح هم در مکه و هم در مدینه ثواب
ص: 11
مضاعف دارد.
27- نوشیدن آب زمزم در مکه و نیز نوشیدن از آب چاهی در مدینه که «بئر بضاعه» نام دارد سُنّت است.
28- به موجب پارهای از روایات، آب زمزم و خاک و خرمای مدینه شفاست.
29- همانگونه که آب زمزم در مکه با پای «جبریل» جوشید، در مدینه آب از انگشتان پیامبر- ص- جوشید.
30- همانگونه که آب زمزم را به این سو و آن سو میبردند و میبرند، آب چاههای مدینه را نیز چنین میکردند و این بنابر منقول، سنت پیامبر- ص- بوده است.
31- همانگونه که «حجرالاسود» را در مکه باید بزرگ داشت، «منبر شریف پیامبر- ص-» را در مدینه، نیز باید بزرگ داشت و طبق روایت، نباید صدا را در نزد منبر رسول- ص- بلند کرد.
32- اهل مکه «اهل اللّه» و اهل مدینه «جیران رسولاللّه» نامیده شدهاند.
33- فضائل مسجد خیف در مکه (منی) و مسجد قبا در مدینه با هم برابری میکنند. در روایت است که در مسجد خیف قبر 70 پیامبر و نماز در مسجد قبا معادل عمره است افزون بر مساجد دیگر مدینه: که همه دارای فضیلتند مانند «مسجد القبلتین»، «مسجد الغمامه» (المصلی)، «مسجد الفتح»، «مسجد الاجابة»، و جز اینها.
34- در مکه وادی «سُرَر» و در مدینه وادی «عقیق» وجود دارد که برای هر دو مکان فضائل بسیار نقل شده است.
35- مطابق روایات وارده هر مؤمنی که در مکه یا مدینه بمیرد، در قیامت در شمار «آمنان» یعنی کسانیکه دارای امان و امنیت هستند،
ص: 12
محشور میشود.
36- زیارت قبرستان «مُعلّی» در مکّه و قبرستان بقیع در مدینه، مورد تأکید فراوان پیامبر- ص- قرار گرفته است و روایات در این باره فراوان رسیده است.
37- طبق روایت، اهل مکه واهل مدینه، نخستینکسانی هستندکه با پیامبر- ص- محشور میشوند.
38- نخستین کسانیکه پیامبر- ص- برای آنان شفاعت میکند، اهل مکه و مدینهاند.
39- در مکه سنگ و درخت و کوه بر پیامبر- ص- سلام میکردند و در مدینه «اسطوانه حَنّانه» از فراق پیامبر- ص- ناله میکرد.
40- در مکه «حِراء» و «ثبیر» و در مدینه کوه «احُد» زیر پای رسول خدا- ص- برخود میلرزید.
41- پیامبر- ص- مدّت رسالت خود را طی دو دوران، در مکه و مدینه گذراند.
42- هجرت پیامبر- ص- از مکه به مدینه آغاز تاریخ مسلمانان شد.
(1)43- سرودن شعر در مکه و مدینه و نیز در مسجدالحرام و مسجدالنبی- ص- رُخصت است.
44- هرگونه گناه مخصوصاً احتکار خوراکیهای مردم در مکه و مدینه کیفر دو چندان دارد.
45- با آنکه مکه و مدینه حرم امن الهیاند، ولی مُجرمان و بزهکاران نه در مکه و نه در مدینه از کیفر و اقامه حدّ، مصون نخواهند ماند.
46- کسی که مردم مکه یا مردم مدینه را بترساند، کیفر ویژه و افزون خواهد یافت.
1- افزوده نگارنده است.
ص: 13
47- هر کس با «الحاد» و ستم وارد مکه یا مدینه شود، به موجب آیه قرآن در مورد مکّه و روایات وارده در مورد مدینه، کیفر سخت خواهد یافت.
48- کسی که در مکه یا مدینه به بدعت یا الحاد گراید، کیفر مضاعف خواهد یافت.
49- مکه و مدینه: آخرین شهرهایی هستند که در پایان جهان ویران شوند و در روایات است مردم مکّه و مدینه تا پایان جهان، مؤمن خواهند ماند.
50- هیچگاه کفار بر این دو شهر مسلط نخواهند شد.
51- لشکریانی که بخواهند با این دو شهر بجنگند به زمین فرو خواهد رفت.