مراجعه به درمانگاههای تخصص هیأت پزشکی در مکه و مدینه داروی مورد نیاز آنان به تشخیص پزشک تأمین شد.
وی با اشاره به اینکه هیأت پزشکی به تمام مراجعین به این مرکز پاسخ مثبت داده است گفت: اجرای طرح هر کاروان یک پزشک در سال جاری باعث جلوگیری از بیماری خاص، صرفهجویی در وقت حجاج، رسیدگی سریع به بیماریهای اورژانس و کاهش مرگ و میر شده است.
مدیران کاروانها پزشکان زیر 55 سال را معرفی و پس از تأیید صلاحیت پزشکی آنان توسط هیأت پزشکی حج در طول سفر به خدمت کاروان مربوطه درمیآیند.
وی اظهار داشت: این طرح در سال آینده نیز با تجدیدنظر در انتخاب پزشکان و دخالت بیشتر هیأت پزشکی مطلوبتر اجرا خواهد شد. در سال جاری برای نخستین بار 500 پزشک همراه کاروانهای حجاج ایرانی در سفر حج بودند. باتوجه به اینکه برخی از پزشکان با عنوان خدمه به حج اعزام شده بودند، یک نوبت باید کار خدماتی انجام میدادند که این مسأله باتوجه به فشار کار آنان به خاطر ویزیت بیماران در طول روز باعث اعتراض برخی از پزشکان نیز شده بود.
شهردارمکه اعلامکردکه برای نظافت مشاعرمقدس (عرفات، مشعرومنا) بیشازیک میلیون ونهصد ویازده هزار ریال سعودی، حدود چهارصد میلیون ریال ایران، هزینه شد.
دکترفؤاد محمد غزالی شهردارمکهگفت: برای نظافت مشاعرمقدس چهار قرارداد با شرکتهای داخلی منعقد شدکه شامل مدفون کردن بقایای قربانیها، نظافت کشتارگاهها و مراکز نگهداری احشام وجمعآوری زبالهها درعرفات، مشعر و منا و دفن آنهابود.
حدود دو میلیون زائر بیتاللَّه الحرام مدت سه شبانهروز را در این سه منطقه میگذرانند.
به هنگام ترک زائران، تمامی این مناطق مملو از زباله شده و در همهجا پراکنده میگردد.
یک مهندس عربستانی طرح احداث یک دالان یا راه حلزونی را در محل رمی جمرات برای جلوگیری از ازدحام جمعیت و حوادث ناگوار پیشنهاد داد.
روزنامه المدینه عربستان، با چاپ تصویری از طرح دالان حلزونیِ مهندس عبدالعزیزی نوشت: براساس این طرح زائران بیتاللَّه الحرام در یک ستون قرار میگیرند و از یک در به دالان حلزونی، جمرات وارد و به ترتیب جمره اولی، وسطی و عقبی را رمی میکنند و از در دیگر دالان حلزونی خارج میشوند.
به گفته مهندس عسیری، این طرح بهگونهای طراحی شده که زائران وقتی وارد این دالان میشوند، راه بازگشت به عقب را ندارند و همین امر باعث میشود که جمعیت بهطور یک طرفه در حال حرکت باشند و ضمن سهولت در رمی جمرات، ازدحامی نیز بهوجود نیاید.
ص: 131
به گفته این مهندس، در صورت تصویب طرحش از سوی دولت، در سالهای آینده حجاج شاهد اجرای طرح رمی جمرات بهصورت حلزونی در منا خواهند بود.
در مناسک رمی جمرات حجّ امسال (1379 ه. ش.)، در روز عید قربان، 35 نفر از زائران بیتاللَّه الحرام به خاطر ازدحام جمعیت کشته شدند.
در سه سال پیش از این نیز در جریان مناسک رمی جمرات حدود یکصد تن از حجاج کشورهای مختلف جان خود را از دست داده بودند.
خبرگزاری جمهوری اسلامی نیز در پی حادثه رمی جمرات در روز عید قربان، سال جاری طی گزارشی پیشنهاد داده بود، برای جلوگیری از تکرار حوادث رمی جمرات، مسؤولان مربوط و فقهای مذاهب چارهاندیشی کنند.
عربستان در مراسم حج سال گذشته 600 هزار جلد کتاب کوچک میان حاجیان توزیع کرد
نشریه سعودی گازت نوشت، مؤسسه خیریه الحرمین با همکاری وزارت شؤون اسلام و اوقاف عربستان، 600 هزار نسخه کتاب در قطع کوچک چاپ کرد و بهعنوان هدیه، در یک کیف دستی، در اختیار حاجیان قرار داد.
مؤسسه خیریه الحرمین از سال 1413 هجری قمری تاکنون، چهار میلیون کتاب در قطع کوچک چاپ و در میان حجاج توزیع کرده است.
تعدادی از این کتابها که 600 هزار نسخه آن امسال (1379 ه. ش.) در میان زائران بیتاللَّه الحرام توزیع میگردید عبارتند از:
1- حقوق دعت الیها الفطره، تألیف شیخ محمد بن صالح العثیمین.
2- التوحید، تألیف شیخ صالح الفوزان.
3- تعلیمالصلاه، تألیف شیخ الزائد.
4- حصن المسلم، تألیف شیخ سعید القحطانی.
تشکیل پرونده الکترونیکی برای هر زائر
وزیر حج عربستان اعلام کرد برای هریک از زائران بیتاللَّه الحرام در ایام حج تمتع، یک پرونده الکترونیکی تشکیل گردید.
ایاد بن مدنی افزود: این پروندهها که از ابتدای ورود زائر به عربستان در مرز گشوده شد، تمامی نقل و انتقالات وی را در مکه و مدینه و مشاعر مقدس (عرفات، مشعر و منا) دربرگرفت.
وزیر حج عربستان گفت: با استفاده از این پرونده، میتوان اطلاعات لازم درباره هر زائر و حتی محل استقرار وی در داخل اتوبوس، فرودگاه و ... را بهدست آورد.
وی همچنین گفت: با ایجاد یک شبکه اطلاعاتی به هم پیوسته، با استفاده از رایانه (کامپیوتر)، تمام مراحل کار حج عمره، از هنگام دریافت روادید عمره تا بازگشت به کشورش، تحتنظر قرار میگیرد.
به گفته وزیر حج عربستان، در این راستا، سفارتخانههای این کشور در خارج به این شبکه اطلاعاتی وصل شد.
وی با اشاره به این که در این راستا گامهای اساسی برداشته شده، افزود: این شبکه
ص: 132
اطلاعاتی در مورد حج عمره به مرحله اجرا درآمد.
چاه زمزم با تونلی به بخش شرقی مسجدالحرام متصل میشود
رییس انستیتوی خادم حرمین شریفین اعلام کرد: برای دسترسی بیشتر زائران زن بیتاللَّه الحرام به آب چاه زمزم، قرار است با حفر تونلی از زیر مسعی به بخش شرقی مسجدالحرام، این دسترسی میسر شود و محل نمازگزاری خانمها نیز به جانب «بابالفتح» انتقال یابد.
روزنامه «سعودی گازت» با اعلام این مطلب، به نقل از دکتر «اسامةالباز» همچنین نوشت: ورود کالا و وسایل گوناگون به همراه زائران خانه خدا به مسجدالحرام در ایام حج ممنوع است و به همین جهت بهزودی هفت مرکز در این مسجد ایجاد خواهد شد تا زائران بتوانند قبل از ورود به آن، وسایل خود را به این جایگاهها تحویل دهند.
وی افزود: چگونگی اجرای این طرح از سوی مؤسسه خادم حرمین شریفین بررسی شده و اجرای آن در آینده نزدیک به مناقصه گذاشته خواهد شد.
56 درصد زائران سال گذشته بیتاللَّه الحرام مرد بودند
در سال (1379 ه. ش.) از مجموع زائرانی که جهت زیارت بیتاللَّه الحرام به عربستان سعودی سفر کردند، حدود 56 درصد آنها مرد بودند و 44 درصد بقیه را زنان تشکیل میدادند.
روزنامه انگلیسی زبان «عرب نیوز» چاپ جده، با اعلام این مطلب نوشت:
امسال (1379 ه. ش.) تعداد کل زائران بیتاللَّه الحرام به حدود 2 میلیون نفر رسید که بالاترین میزان در سالهای اخیر اعلام شد.
این گزارش حاکی است: از این تعداد حدود یک میلیون و چهار صد هزار نفر از کشورهای مختلف جهان به عربستان سعودی وارد شدهاند و بقیه از شهروندان سعودی بودند.
این روزنامه در ادامه نوشت: امسال در ایام تشریق، 3 میلیون مکالمه تلفنی از سوی زائران خانه خدا انجام شده که از این تعداد حدود 2 میلیون ارتباط تلفنی مربوط به اقامت در عرفات بود و این میزان در ایام حج، تاکنون بیسابقه بوده است.
قلعه «اجیاد» در مکه وقف مسجدالحرام میشود
قلعه بزرگ کوه بلبل که در مکه مکرمه به «قلعه اجیاد» معروف است و تمامی اراضی وابسته به آن، که حدود 23 هزار متر مربع است، وقف مسجدالحرام میشود و دومیلیارد ریال سعودی (حدود 536 میلیون دلار) بر روی آن سرمایهگذاری خواهد شد.
قلعه اجیاد و اراضی وابسته به آن، در پشت مسجدالحرام واقع است و در حال حاضر منطقهای مسکونی است و خیابان اجیاد در آن قرار دارد.
شیخ صالح بن عبدالعزیز آلشیخ، رییس شورای عالی اوقاف عربستان، گفت: قرار است عواید و درآمد این وقف در خدمت تعداد روبهافزایش حجاج بیتاللَّه الحرام قرار گیرد.
قرار است، در این محل وقفی، 11 مجتمع مسکونی 17 تا 32 طبقه ساخته شود، که از هریک از آنها مسجدالحرام قابل مشاهده باشد.
ص: 133
این مجتمعهای مسکونی، در مجموع دارای 942 آپارتمان خواهد بود.
همچنین یک هتل پنجستاره در بخش غربی آن احداث خواهد شد، که مشرف به مسجدالحرام و خیابان الهجره میباشد.
این هتل دارای برجهای 20 و 32 طبقه خواهد بود، که دارای 220 اتاق است.
این پروژه همچنین دارای یک بازار تجاری متشکل از دو طبقه و یک پارکینگ با گنجایش 1750 خودرو خواهد بود.
تشرف به حجّ پس از 80 سال
برای نخستینبار، بعد از 80 سال، اولین گروه از مسلمانان کشور مغولستان سال گذشته به حج مشرف شدند و فریضه حج را در کنار مسلمانان 52 کشور اسلامی بهجای آوردند.
دولت کمونیستی مغولستان در 80 سال گذشته همچون اتحاد جماهیر شوروی، مردم مسلمان این کشور را از انجام فرایض دینی منع کرده بود.
این گروه از مسلمانان مغولستان که سال گذشته به حج مشرف شدند، اعلام کردند که تا پیش از این سفر، حج برای مسلمانان این کشور به قصه تبدیل شده و شرایط برای مسلمانان آنقدر سخت بود که از اسلام بهجز نام آن چیز دیگری نمیدانستند.
خانم سماخان طلیخان یکی از حجاج کشور مغولستان در مصاحبه با نشریه فارسیزبان سعودیگازت، چاپ عربستان گفته است: ما بیش از این چیزی از مناسک حج نمیدانستیم و فقط شنیده بودیم که 200 سال پیش یکی از زنهای کشور مغولستان به حج رفته بود.
خانم امّمروان خاخاش نیز اظهار داشت: در زمان حکومت کمونیستی، فقط همین اندازه میدانستیم که مسلمانیم، ولی از اینکه اسلام دارای چه عقاید و احکامی است، اطلاعی نداشتیم.
وی افزود: پس از فروپاشی حکومت کمونیستی فرصت یافتیم، تا درباره اسلام مطالعه و تحقیق کنیم.
خاخان حوجری زائر دیگر مغولستان گفت: من در طول عمرم هرگز انسانی را ندیده بودم که در مسجد نماز بخواند و تنها میدانستم که پدران ما دهها سال پیش که حکومت کمونیستی وجود نداشت، نماز میخواندند.
کعبةاللَّه زائر دیگر مغولستان، که امام جماعت یک مسجد در مغولستان نیز میباشد، خاطرنشان کرد: مسلمانان کشور مغولستان به مساجد، کتب اسلامی، مبلغین و معلمین علوم اسلامی نیاز فراوان دارند، که امیدواریم کشورهای اسلامی در این زمینه به ما کمک کنند.
نشریه سعودی گازت، به تعداد حجاج کشور مغولستان، که برای نخستین بار بعد از 80 سال به سفر حج مشرف شدهاند اشاره نکرده ولی نوشته است که این حجاج با همکاری بازرگانان خیّر «دبی» به حج آمدهاند.
15 هزار فلسطینی در مراسم حج سال گذشته شرکت داشتند
تعداد حاجیان فلسطینی که شامل هشت هزار نفر از منطقه غزّه و هفت هزار نفر از کرانه باختری بودند، نسبت به سال پیش افزایش یافته است. این افزایش بهدلیل حضور
ص: 134
خانوادههای شهدا و مجروحین انتفاضه در موسم حج سال گذشته است.
تعداد سه هزار و 500 نفر از زائران فلسطینی نیز از منطقه اشغالی، از طریق اردن به مدینه منوره و مکه مکرمه آمدهاند. همچنین در پی عملیات اخیر در داخل فلسطین که به کشته و مجروح شدن 29 سرباز اسرائیلی و بسته شدن مرزهای فلسطین اشغالی با اردن و فرودگاه غزه منجر شد، تعدادی از فلسطینیان از طریق فرودگاه عریش مصر رهسپار عربستان شدند.
مردم سوریه از سن 45 سالگی بهبعد میتوانند به حج تمتّع مشرف شوند
یک تبعه سوریه در مکه گفت: براساس قانون، مردم سوریه تنها از سن 45 سال به بعد میتوانند به حج تمتع مشرف شوند. همچنین هیچکس اجازه ندارد، بیشتر از یکبار در عمرش به حج تمتع برود.
این تبعه 30 ساله سوری، که خارج از سیستم سازمان حج سوریه به حج مشرف شده است، به خبرنگار ایرنا گفت: برخی از افراد زیر 45 سال سوری، که بخواهند مناسک حج را انجام دهند، از طریق کشورهای دیگر در قالب کارگر وارد عربستان میشوند و پس از دو ماه کار در شرکتهای حمل و نقل خصوصیِ سعودی، هزینه حج خود را تأمین میکنند.
گفته میشود، هدف دولت سوریه از اجرای طرح ممنوعیت اعزام افراد زیر 45 سال به مکه، فراهم آوردن شرایط انجام مناسک حج برای همه متقاضیان حج است.
امور حج در سوریه، که سالانه از یک سهمیه 16 هزار نفری بهرهمند است، توسط بخش دولتی و با هدایت دفتری بهنام امور حج و عمره که متشکل از وزارت اوقاف و سازمان هواپیمایی سوریه است، انجام میشود.
فراخوان حج در سوریه، از طریق رادیو و تلویزیون صورت میگیرد و متقاضی بعد از انصراف، نمیتواند سهمیه خود را به شخص دیگری منتقل کند.
در سوریه، باتوجه به کمبود سهمیه حج این کشور، هیچگونه سهمیهای به بخش دولتی و دانشگاهها داده نمیشود.
دولت سوریه، از هر زائر 50 هزار لیر سوری معادل 1000 دلار بابت ویزا و بلیط رفت و برگشت در زمان ثبتنام میگیرد و بقیه مخارج در زمان سفر حج اخذ میشود.
منازل مورد نیاز زائران سوریه، توسط ستاد حج سوریه در زمان حج اجاره میشود و این ستاد سعی میکند، این منازل تا حد امکان در نزدیکی مسجدالحرام قرار داشته باشند.
ستاد حج سوریه در عربستان هنگام توزیع اتاقها در محلهای اسکان زائران خود، سعی میکند، زن و شوهرها در کنار یکدیگر باشند.
مواد غذایی مورد نیاز زائران نیز توسط ستاد حج تأمین و بهصورت دستهجمعی توزیع میشود.
زائران سوری، در طول سفر از خدمات بیمه بهرهمندند و قبل از سفر حج، تحت معاینات کامل پزشکی قرار گرفته و در برابر بیماریها واکسینه میشوند.
جنازه یک زائر هندی بعد از 4 سال در کوه منا پیدا شد
ص: 135
جنازه یک زائر هندی که در مناسک حج سال 1418 هجری قمری (1998 میلادی) فوت شده بود، در کوه منا پیدا شد.
روزنامه انگلیسیزبان «سعودیگازت» با اعلام این مطلب، به نقل از پلیس مکه مکرمه نوشت: نگهبان یک شرکت که در اطراف کوه منا در مکه فعالیت میکند، روز جمعه جنازه یک زائر هندی را پیدا کرد و به مسؤولان امنیتی منطقه اطلاع داد.
این روزنامه در ادامه نوشت: در نواری که به مچ دست این زائر هندی بسته شده است، تمامی مشخصات وی، شامل: نام، فامیل، ملّیت و سازمانی که این زائر از طریق آن به حج اعزام شده بود، ثبت گردیده است.
سعودی گازت در پایان نوشت: بررسیها نشان میدهد که این زائر هندی بر اثر حادثه طبیعی فوت شده و بهروی جسد وی نشانهای از ضرب و شتم دیده نمیشود.
الازهر مصر اجازه اجرای نمایشنامه درباره امامحسین علیه السلام را نداد
مرکز اسلامی و علوم دینی الازهر مصر اجازه نداد، نمایشنامهای بهنام «حسینِ پیروز» بر روی صحنه برود.
روزنامه «المدینه» چاپ عربستان نوشت: جلال الشرقاوی کارگردان این نمایشنامه سعی کرده است شخصیت امام حسین علیه السلام و حماسه کربلا را ترسیم کند.
الشرقاوی گفته است که به عقیده الأزهر شخصیت امام حسین علیه السلام را نمیتوان در نمایشنامه مجسم کرد. متذکر میشود، در قاهره بارگاهی بهنام «رأسالحسین» وجود دارد که عقیده بر این است سر مبارک امام حسین علیه السلام پس از واقعه دلخراش کربلا در آنجا قرار گرفته است. این بارگاه بهشدت مورد احترام مردم مصر است.
اقدام خیرخواهانه یک زائر ایرانی
با اقدام قابل تقدیر یک زائر ایرانی، گذرنامه و سایر مدارک یک زائر پاکستانی به همراه مقادیری وجه نقد، به وی بازگردانده شد.
زائر ایرانی بهنام عباسقلی عباسآبادی، کیفی را در شهر مکه یافت که حاوی گذرنامه و مدارک یک زائر پاکستانی، 3000 هزار ریال سعودی و 10 هزار روپیه پاکستانی بود.
این زائر بیتاللَّه الحرام پس از یافتن این کیف، که نمیدانست آن را چگونه به صاحبش بازگرداند تا وی را از غم و اندوه رها سازد، به مدیر کاروان خود مراجعه و مسأله را با وی درمیان گذاشت. کیف مذکور پس از آنکه توسط مدیر کاروان به ستاد حج ایران در مکه مکرمه تحویل داده شد، به بعثه زائران پاکستانی در این شهر ارائه شد، تا دراختیار صاحب آن قرار گیرد.
این اقدام خیرخواهانه و ارزشمند زائر ایرانی، که باعث رهایی یک زائر دیگر مسلمان از نگرانی شد، قابل تقدیر است.
اقدام خداپسندانه یک زائر ایرانی
یک زائر ایرانی با رساندن یک کیف پیداشده حاوی چهارهزار ریال سعودی (هر
ص: 136
ریال معادل 215 تومان ایران) و مدارک دیگر به صاحبش، نام نیکی از زائران ایرانی برجای گذاشت.
این زائر ایرانی که از اعضای کاروان 19410 مشهد بود، به هنگام رفتن به مسجدالحرام کیفی را یافت که حاوی چهارهزار ریال سعودی و مدارک صاحب آن بود.
وی با استفاده از شمارهتلفنی که در داخل کیف بود، با صاحب آن که یک عربستانی ساکن شهر قصیم است، تماس گرفت و یافتن کیف را به وی اطلاع داد.
این زائر ایرانی پس از حضور صاحب کیف در شهر مکه و تحویل گرفتن آن، باوجود اصرار مرد عرب برای پرداخت مژدگانی، تنها مبلغ 30 ریال سعودی هزینه تماس تلفن خود را دریافت کرد.
صاحب کیف که از جوانمردی این زائر ایرانی به وجد آمده بود گفت: هیچگاه این جوانمردی زائران ایرانی را فراموش نخواهد کرد.
زن زائر ایرانی از ضارب افغانی خود گذشت کرد
یک زنزائر ایرانی، که پساز هل دادهشدن توسطیک فروشندهافغانی، در بیمارستان بستری شده بود، در یک اقدام خداپسندانه، با اعلام رضایت از وی، باعث آزادیاش شد.
این زن زائر مسن ایرانی، پس از خرید کالا از یک فروشنده افغانی در میدان «کُدی» مکه، با مراجعه به وی، قصد داشت که کالای مذکور را پس دهد؛ امّا فروشنده افغانی از پس گرفتن کالای فروخته شده خودداری کرد. وی هنگامی که با اصرار زن زائر ایرانی روبهرو شد، عصبانی گردید و او را هل داد.
این خانم مسن ایرانی، پس از افتادن بر روی زمین، سرش به سنگ خورد و از هوش رفت و فروشنده افغانی دستگیر شد.
زائر ایرانی پس از انتقال به بیمارستان تحت مداوا قرار گرفت و بههوش آمد.
وی هنگامی که متوجه شد، فروشنده بهدلیل رفتار ناپسندش با وی، دستگیر شده است، رضایت خود را از افغانی مذکور اعلام کرد و گفت: وی مثل پسر من است!
با این عمل زن زائر ایرانیکه حاکی از منش اسلامی وی بود، فروشنده افغانی آزاد شد.
زائر نابینای ایرانی: خانه خدا را با چشم قلبم میبینم
یک زائر نابینا که سال گذشته به حج مشرف شده بود، گفت: هنگامی که در مسجدالحرام قرار میگیرم، خانه خدا را با چشم قلبم میبینم و کعبه را احساس میکنم.
این پیرمرد همدانی در پاسخ به این سؤال که شما باتوجه به مشکلات فراوان این سفر و محروم بودن از نعمت بینایی، چرا به حج آمدهای؟ گفت: من 10 سال است که انتظار میکشیدم تا به حج بیایم و حرم نبوی و مسجدالحرام را ببویم.
وی افزود: همین که به مسجدالحرام بروم، بایستم و نفس بکشم، حس میکنم که کعبه را میبینم و احساس وجد و شور در من بهوجود میآید.
این زائر نابینا همچنین گفت: هرگاه به حرم پیامبر مشرف میشدم، احساس میکردم که پیامبر گرامی را میبینم.
ص: 137
طرح اعزام پزشک همراه کاروانهای حج با موفقیت همراه بوده است
مدیر نظارت و بازرسی بعثه مقام معظم رهبری گفت: طرح اعزام پزشک همراه هریک از کاروانهای حج، که برای نخستینبار از سال جاری به اجرا درآمده، با موفقیت روبهرو شده است.
حاج حسین فهمیده در گفت و گو با ایرنا افزود: با اجرای این طرح، مراجعات زائران به هیأت پزشکی به نحو محسوسی کاهش یافته است.
وی گفت: براساس این طرح، قبل از سفر، تمامی زائران معاینه شده و بیماران خاصِ هر کاروان شناسایی میشوند و در طول سفر تحت نظر پزشک قرار میگیرند.
گفتنی است اجرای این طرح رضایت زائران را بهدنبال داشته و مراجعه بیماران به مرکز درمانی هیأت پزشکی ایران در مکه و مدینه، در مقایسه با سالهای گذشته به حداقل رسیده است.
حادثه مِنا، چارهجویی مسؤولان حج و فقهای مذاهب را میطلبد
حادثهای که در روز عید قربان و به هنگام رمی جمره عقبه اتفاق افتاد و منجر به کشته شدن 35 نفر از زائران مسلمان کشورهای مختلف در سرزمین منا شد، چارهجویی مسؤولان عربستان و فقهای مذاهب اسلامی را در این مورد میطلبد.
براساس گزارشهای منتشرشده، در مراسم رمی جمرات در روز عید قربان در منا، براثر ازدحام جمعیت 35 نفر کشته و تعدادی نیز مجروح شدند.
در سال 1998 نیز 100 نفر بر اثر ازدحام جمعیت در مناسک رمی جمرات در منا کشته شدند.
باتوجه به نظریه بیشتر فقهای مذاهب اهل سنت، که معتقدند زائران باید در روز سوم پس از اذان ظهر «رمی جمرات» را بهجا آورند، بیش از یک میلیون نفر از زائران روز چهارشنبه (12 ذیحجه) در اطراف جمرات منتظر میمانند، تا پس از اذان ظهر، سوّمین مرحله از مناسک رمی جمرات (پرتاب سنگ بهسوی سمبل شیطان) را بهجا آورند.
حرکت ناگهانی این جمعیت میلیونی، ممکن است حوادث ناگواری را در پی داشته باشد. بحث فقهی زمان رمی جمرات در مذاهب مختلف اسلامی تفاوت دارد.
فقهای شیعه از طلوع تا غروب آفتاب را برای رمی جمرات در مدت سه روز اجازه میدهند، که بنابراین، پیروان این مذهب زمان بیشتری برای انجام این وظیفه دارند.
همچنین فقهای حنفی، مالکی و تاحدودی فقهای شافعی معتقدند در روز اول که مصادف با عید قربان است، زائران قبل از ظهر نیز میتوانند اعمال رمی جمره عقبه را بهجا آورند، که این امر باعث میشود تا مدت زمان بیشتری برای انجام این اعمال باشد و باعث ازدحام جمعیت نمیشود.
این در حالی است که اکثر فقهای مذاهب چهارگانه بر این اعتقادند که روز 12 ذیحجه رمی فقط از بعد اذان ظهر صحیح است.
پیروان این مذاهب بهخاطر عمل به این دستور فقهی، بهشدت دچار ازدحام جمعیت میشوند، گرچه برخی از فقهای حنفی و شافعی، رمی را در شب نیز جایز میدانند، امّا چون آن را مکروه میشمارند، عملًا مردم بهخاطر پرهیز از کراهت و پیروی از علمای خود، فقط بعد از اذان ظهر به رمی میپردازند.
ص: 138
البته برخی از فقهای شافعی در صورت ازدحام جمعیت، اجازه رمی در صبح روزهای دوم و سوم را دادهاند.
در عین حال، معتقدین مذهب سلفیه (وهابیت) عمل رمی را در صبح منع میکنند و برخی از مأموران سعودی نیز در محل جمرات از «رمی جمرات»، در صبح تاحدودی جلوگیری میکنند.
نتیجه حادثه کشته شدن بیش از 35 نفر از زائران در مسیر و زمان رمی جمره عقبه در روز اول اعمال، زنگ خطر مهمی را برای مسؤولان حج و مفتیان مذاهب بهصدا درآورد.
در این روز بیش از یک میلیون نفر به انتظار اذان مینشینند تا بعد از اذان ظهر سیلآسا به طرف جمرات حرکت کنند و اعمال خود را انجام دهند و به سرعت به مکه برگردند تا طواف وداع را در مسجدالحرام انجام دهند.
از آنجا که در شریعت اسلام ارزش جان انسان به مراتب بیشتر از انجام یک عمل از مناسک است، بهنظر میرسد اگر فقهای مذاهب اسلامی به این نتیجه برسند که بهخاطر اضطرار در حفظ جان مسلمین، اجازه دهند که رمی در صبح، عصر و شب انجام شود، میتواند نقش مهمی در جلوگیری از تلفات جانی زائران خانه خدا داشته باشد؛ چراکه خداوند راضی نیست میهمانانش در خانهاش آسیب ببینند.
گزارشی از وضعیت قربانگاههای جدید در منا
از سال جاری، علاوه بر استفاده از ظرفیت کشتارگاه قدیمی منا بهنام ودای محسّر، از ظرفیت چهار سالن کشتارگاه جدید بهنام معیصم نیز استفاده شد تا گوشت گوسفندهای قربانی حجاج در اختیار فقرای کشورهای اسلامی قرار گیرد.
کشتارگاه قدیمی منا سی سال پیش تأسیس شد و تا ده سال پیش کشتارگاه جدید یک سالن بود و سالن دیگر نیز از سال گذشته راهاندازی گردید.
از سال جاری، با قراردادی که میان بانک توسعه اسلامی (شرکت سرمایهگذار) با شهرداری مکه منعقد شد، ضمن هماهنگی در استفاده مطلوب از کشتارگاه، سعی شده است تمامی گوشت قربانی زائران پس از مراحل مختلف ذبح، بستهبندی شده و جهت استفاده فقرا به کشورهای نیازمند اسلامی فرستاده شود.
در این قربانگاهها، که در مدخل ورودی منا از سمت مشعرالحرام در وادی محسر واقع شده، برای ورود و خروج ذابحین و دستاندرکاران کاروانها امکاناتی فراهم آمده و هر قربانگاه میان زائران کشورهای مختلف تقسیم گردیده است.
هریک از این قربانگاهها دارای بخشهای مجزایی است، در محیط بیرونی آن حصارهایی با نرده فلزی تعبیه شده که در هر حصار چند صد رأس گوسفند زنده نگهداری میشود.
در جوار این حصارهای نردهای، یک تریلر چند طبقه گوسفند زنده متوقف شده و کار تخلیه گوسفندها به این حصارها بهتدریج انجام میشود.
در حد فاصل حصارهای نردهای طولی و سالن اصلی کشتارگاه، یک نرده عرضی به ظرفیت چند صد رأس گوسفند قرار دارد.
این نردههای فلزی عرضی، این امکان را برای ذابحین فراهم میآورد که گوسفندان مورد نظر را انتخاب و برای ذبح آماده کنند.
ص: 139
گوسفندان از کشور استرالیا وارد شدهاند و هماهنگیهای مربوط به عقد و اجرای این قرارداد با بانک توسعه اسلامی بوده است.
هر کشتارگاه به 20 قسمت مجزا از یکدیگر تقسیم شده که در هر قسمت چندین ذابح بهطور همزمان و درچند دقیقه اقدام به ذبح گوسفندان میکنند.
در این قسمتها که طول هریک از آنها به بیش از 50 متر میرسد، پوست کله و پاچه گوسفند جدا شده و لاشه در قلابهای مخصوص آویزان میشود.
کله، پاچه و محتوای شکم گوسفندان در محفظههایی که در قسمت زیرین کشتارگاه قرار دارد ریخته میشود و این اعضا بهوسیله تسمه نقاله، از این قسمت به جایگاه ویژه انتقال مییابد.
لاشههای آویزان گوسفندان به صورت اتوماتیک به قسمت جلویی گشتارگاه منتقل میشود. ودراین محل ضمن قرارگرفتن پوشش وزدن مهر، به سردخانه فرستاده میشود.
چند تن از نمایندگان کاروانها برای ذبح گوسفندان به خبرنگار ما گفتند: وضعیت جسمی و ظاهری گوسفندان امسال (1379 ه. ش.) بهتر از سالهای پیش است و هر ذابح بهراحتی میتواند گوسفند مورد نظر قربانی را انتخاب و ذبح کند.
هر زائر بهطور متوسط 1500 ریال سعودی سوغاتی میخرد
روزنامه انگلیسیزبان «عربنیوز» چاپ جده، روز شنبه نوشت: زائران بیتاللَّهالحرام در ایام حج معمولًا معادل 1500 ریال سعودی (حدود 320 هزار تومان) جهت خرید سوغاتی و هدیه برای نزدیکان و دوستان خود هزینه میکنند که درآمد خوبی برای کسبه و تجار این کشور به همراه دارد.
این روزنامه همچنین نوشت:
دولت سعودی از سال 1982 (1361 شمسی) تاکنون 101 میلیارد ریال سعودی (27 میلیارد دلار) در زمینه توسعه تأسیسات مشاعر مقدسه، مکه مکرمه و مدینه هزینه کرده است.
عربنیوز افزود: دولت سعودی طی همین مدت تلاش کرده است نیازهای کسانی را که از اقصی نقاط جهان از جمله آمریکای لاتین و حتی شرق آسیا به عربستان سعودی عزیمت میکنند، تأمین نماید.
این روزنامه در ادامه افزود: در زمان حاضر 122 هتل در غرب سعودی برای تأمین مسکن زائران کشورهای مختلف جهان احداث شده است.
آنتنهای ماهواره بر بام خانههای مکه سنگینی میکند
در مکه از سینما خبری نیست، امّا بر بام ساختمانهای این شهر، انبوه آنتنهای ماهوارهای خبر از مهمترین وسیله سرگرمی اهالی میدهد.
آنتنهای ماهواره بر بام خانههای شهر مکه بهویژه خانههای کوچک و محقر این شهر کاملًا جلب توجه میکند، بهخصوص آنکه برخی از این خانهها 2 یا 3 آنتن را بر بامی کوچک جا دادهاند که هریک به سمتی تنظیم شدهاند.
در ریاض پایتخت عربستان بهدلیل آمد و شد مقامهای کشورهای خارجی، اقامت سفرا و تردّد جهانگردان کشورهای مختلف، مشاهده آنتنهای ماهواره بر بام خانهها و
ص: 140
دفاتر نمایندگی و سفارتخانه کشورها، دور از انتظار نیست امّا رؤیت آن بر بام خانههای گاه محقّر شهرهای مدینه و مکه برای تازهواردانی که تصوری دیگر از این دو شهر دارند، تعجبآور است!
دور شدن برخی از پسران جوان از فرهنگ سنتی، در رفتار گروههای چندنفرهای که با خودروهای گرانقیمت و لباسهایی با سبک و سیاق غربی و با سرعت بسیار در خیابانهای مکه، جولان میدهند، جلوه میکند.
مردان شهر در ایامی که زائران برای انجام حج تمتع به شهر مکه میآیند، سخت مشغول کارند و از نخستین ساعات بامداد تا ساعتی پس از نیمههای شب اجناس وارداتی را به فروش میرسانند.
عربستان سعودی کشوری است که بهلحاظ منابع نفتی غنی است و قدرتمندترین کشور تولیدکننده نفت عضو اوپک (سازمان کشورهای صادرکننده نفت) و آاوپک (سازمان کشورهای عرب صادرکننده نفت) است؛ بهطوری که حدود 8 میلیون بشکه در روز نفت خام تولید میکند و درآمد چشمگیری از صدور نفت خام به کشورهای مختلف، بهدست میآورد.
بهدلیل موقعیت خاص جغرافیایی و نوع آب و هوا، اغلب کالاهایی که در بازارهای این کشور بهفروش میرسد شامل پوشاک، تجهیزات، لوازم برقی و الکترونیکی، اسباب بازی، صنایع دستی و حتی مواد غذایی، میوه و ... از کشورهای مختلف جهان وارد بازارهای این کشور میشود.
شهر مکه با حدود 600 هزار نفر جمعیت، دارای دو بافت شهری متفاوت است.
هر سال میلیونها زائر از کشورهای مختلف جهان برای زیارت خانه خدا وارد مکه مکرمه میشوند و دستاندرکاران اداره این شهر توجهی ویژه به خیابانهای اصلی شهر که محل رفت و آمد زائران است، دارند.
با گشتزنی در خیابانهای فرعی و کوچه و پسکوچههای این شهر، میتوان دریافت که اولویت در نمای ظاهری شهر مکه، با خیابانهای اصلی است که ساختمانهای بلندمرتبه و هتلهای متعددی در آنها احداث شده و مسافران و زائران در آنها اسکان مییابند، امّا این حساسیت و توجه نسبت به خیابانهای فرعی و کوچهها کمتر است.
کشف هشت کیلوگرم حشیش و چهارصد هزار عدد قرص مخدر از یک اتوبوس حامل حجاج
پلیس جادههای اطراف شهر مکه موفق به کشف هشت کیلوگرم حشیش و چهارصد هزار عدد قرص مخدر از یک اتوبوس حامل حجاج شد.
روزنامه «عکاظ» چاپ عربستان، به نقل از سرهنگ محمد بن ابرهیم الفلاج فرمانده نیروهای پلیس جادههای اطراف مکه گزارش داد، مواد مخدر یادشده در بازرسی از یک اتوبوس حامل حجاج که از مکه بهسوی شهر طائف عربستان در حرکت بود، کشف و ضبط شد.
این روزنامه افزود: پیش از این نیز هفت کیلوگرم حشیش و مواد مخدر دیگر در جاده مکه به مدینه کشف شده بود.
ص: 141
در عربستان سعودی، حمل مواد مخدر، مجازاتهای بسیار سنگین؛ از جمله اعدام را در پی دارد.
گدای 30 سانتی متری در مکه بازداشت شد
مأموران ویژه جمعآوری گدایان در مکه مکرمه، یک مرد گدای 50 ساله را که تنها 30 سانتی متر قد دارد، شناسایی و دستگیر کردند.
روزنامه المدینه با چاپ عکس وی نوشت: این گدا را همهروزه بستگانش در پوشش یک کودک قنداقی به مسجد سعود مکه میآوردند وی پس از چند دقیقه، خودش را از قنداق باز و گدایی میکرد و پس از چند ساعت گدایی، بستگانش او را به خانهاش میبردند.
این روزنامه به اسم این گدا اشاره نکرده ولی نوشته است: گدای یادشده، روزانه بهطور متوسط 200 ریال سعودی درآمد داشته است. (هر ریال سعودی معادل 2150 ریال ایران است) به نوشته المدینه، گدای 30 سانتیمتری، همسر و چهار فرزند دارد.
این روزنامه نوشت: مأموران به محض شناسایی این گدا، که ظاهراً سالهاست به این روش گدایی میکرده، وی را بازداشت کردند.
سه هزار مسافر غیرقانونی در مکه دستگیر شدند
نیروهای امنیتی عربستان در مکه مکرمه، حدود سه هزار مسافر غیرقانونی را، که مقررات اقامت کشور عربستان را نقض کرده بودند و قصد داشتند بهطور پنهانی به دیگر نقاط کشور عزیمت کنند، دستگیر کردند.
روزنامه انگلیسی زبان «عرب نیوز» نوشت: 515 تن از این افراد که کارگران غیرقانونی بودند، در حالی دستگیر شدند که از طریق بیابان راهیِ سایر شهرهای عربستان بودند. منابع مطلع به خبرنگار روزنامه عرب نیوز گفتهاند: هریک از کارگران به قاچاقچیانی که قرار بود آنان را به شهرهای دیگر منتقل کنند، 200 ریال پرداخته بودند.
این روزنامه نوشت: بیش از 600 تن دیگر از دستگیرشدگان، در کامیونهای متعلق به شرکتهای حمل و نقل مخفی شده بودند و دوهزار نفر نیز بدون دراختیار داشتن مدارک لازم، با خودروهای شخصی عازم شهرهای دیگر شده بودند.
در ایام حج، مسافران در عربستان برای جا به جایی بین شهرها، باید مدارک معتبر و مجوزهای لازم را دراختیار داشته باشند.