مقدمه
تمامی مسلمانان، بهویژه شیعیان، بر این باورند که برترین مخلوق خدا و برجستهترین انسانها، حضرت محمدبن عبداللَّه صلی الله علیه و آله است. (1) عالمان دینی، در طول تاریخ اسلام، به جهت شناخت عظمت آن حضرت و نیز داشتن هوشیاری و وظیفهشناسی، به ضبط و ثبت دقیقِ تمامی زوایای زندگی پیامبر صلی الله علیه و آله پرداختهاند؛ بهگونهای که چنین تاریخ دقیق و مضبوطی را، در شرح حال هیچیک از پیامبران گذشته و نیز هیچیک از شخصیتهای تاریخی دیگر نمیتوان یافت.
اکنون پس از گذشت چهارده قرن، نه تنها تاریخ ولادت، هجرت، جهاد، وفات، تعداد همسران، فرزندان و خاندان آن حضرت را در متون تاریخی در دست داریم، بلکه حتی نام خصوصیات ویژگیهای وسایل شخصی آن حضرت نیز مضبوط و معین است.
البته این بدان معنی نیست که جای کاوش و میدان تحقیق در این رابطه وجود ندارد. روشن است که هنوز هم زمینههای تحقیقی فراوانی هست که همّت صاحبنظران وتلاش فرهیختگان را برای بررسی و روشنگری بیشتر میطلبد.
یکی از این زمینهها، بحث «ایمان پدران» آن حضرت است که در میان فرقههای اسلامی مورد اختلاف بوده و گاه جدالهایی را نیز برانگیخته است
1- ر. ک: الکافی، ج 1، ص 440، عن علی علیه السلام: مابرءاللَّه نسمة خیراً من محمد صلی الله علیه و آله.
1- تصحیح الاعتقادات، ص 117
2- همان.
1- اوائل المقالات، ص 51
2- مریم: 45
3- مجمع البیان، ج 3، ص 516
4- بحارالانوار، ج 15، ص 117
5- بحارالانوار، ج 15، ص 119
6- انعام: 84
7- تفسیر الکبیر، ج 13، ص 38
8- شعراء: 219
1- روح المعانی، ج 19، ص 137
2- تفسیر روح البیان، ج 7، ص 194
3- النظم المتناثر، ص 202
4- مسالک الحنفاء، ص 17
5- تفسیر الکبیر، ج 13، ص 40
1- نقل از بحارالانوار، ج 15، ص 124؛ الصحیح من سیرة النبیّ، ج 2، ص 186
2- الصحیح من سیرة النبیّ، ج 2، ص 186
3- ر. ک. تفسیر الکبیر، ج 13، ص 40؛ تفسیر المنار، ج 7، ص 545
4- احزاب: 57
5- الدرج المنیفه، ص 17
6- همان، ص 18
1- همان، ص 19
2- کشف الخفاء، ص 62
3- کشف الخفاء، ص 65
4- المقامة السندسیه، ص 9
1- التبیان، ج 8، ص 68
2- مجمعالبیان، ج 4، ص 207
3- تفسیر قمی؛ تفسیر برهان، ج 3، ص 192
4- تفسیر قمی؛ تفسیر برهان، ج 3، ص 193، ح 5
1- الدرالمنثور، ج 5، ص 98
2- همان.
3- الجامع الاحکام فی القرآن، ج 13، ص 144
4- تفسیر الکبیر، ج 24، ص 173
5- السیرة الحلبیه، ج 1، ص 29
6- ر. ک. به: المیزان، ج 3، ص 74، روی هذا المضمون مستفیضاً من العامّة و الخاصّة.
1- بقره: 128
2- زخرف: 3
3- ر. ک. به: المیزان، ج 1، ص 286؛ روح المعانی، ج 2، ص 386
1- صحیح الترمذی، ج 5، ص 545، حدیث 3608؛ ینابیع المودة، ج 1، ص 11
2- ینابیع الموده، ج 1، ص 14؛ و عن ثعلبی ایضاً یتفاوت یسیر عن حذیفة بن الیمان و سلمان، همان، ج 1، ص 15
3- مسند الامام احمد بن حنبل، ج 2، ص 373؛ السیرةالحلبیه، ج 1، ص 27؛ ینابیعالموده، ج 1، ص 15
4- الکافی، ج 1، ص 446، ح 21
5- امالیالطوسی، ص 499، ح 1095
1- تفسیر برهان، ج 13، ص 192، ح 2
2- تفسیر برهان، ج 3، ص 192، ح 3
3- المعجم الکبیر، ج 11، ص 287؛ السرة الحلبیه، ج 1، ص 47
4- مجمع الزوائد، ج 7، ص 86
5- نهایة الارب، ج 1، ص 362؛ الخصائص الکبری، ج 1، ص 32، با اندکی تفاوت.
6- الخصائص الکبری، ج 1، ص 38
1- التفسیر الکبیر، ج 13، ص 39
2- السیرة الحلبیه، ج 1، ص 46
3- کنز العمال، ج 6، ص 106؛ الدرالمثور، ج 5، ص 98، با اندکی تلخیص.
4- سنن ترمذی، ج 5، ص 544، ح 3607؛ ینابیع المودة، قندوزی، ج 1، ص 11،
5- ینابیع الموده، ج 1، ص 15
6- شرح نهج البلاغه، ج 7، ص 63
7- همان، ص 64
1- توبه: 28
2- التبیان، ج 4، ص 175
3- تفسیر روح البیان، ج 7، ص 195
1- بقره: 221
2- ر. ک. به: حیاة النبیّ و سیرته، ج 1، ص 53
3- ر. ک. به: اوائل المقالات، ص 51
1- تفسیر روح الجنان، ج 4، ص 461
2- السیرة الحلبیه، ج 1، ص 62
3- السیرة الحلبیه، ج 1، ص 62
1- ر. ک. به: تاریخ پیامبر اسلام، آیتی، صص 13- 19
2- الکافی، ج 1، ص 446، ج 22، 23 و 24؛ تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 14
3- تاریخ یعقوبی، ج 2، ص 10
4- السیرةالنبویه، ج 2، ص 126
1- شرح ابن ابی الحدید، ج 2، ص 126
2- بقره، 128.
3- تفسیر الکبیر، ج 4، ص 68
4- السیرة الحلبیه، ج 1، ص 7
5- ر. ک. به: السیرة النبویه، سید احمد زینی احلان، ص 19؛ السیرةالنبویة، ابن هشام، ج 1، ص 143
1- همان، ص 10
2- همان.
3- السیرة الحلبیه، ج 1، ص 15؛ السیرةالنبویة، زینی دحلان، ج 1، ص 9؛ مضمون آن در نهایة الارب، ج 1، ص 33، آورده شده است.
1- توبه: 114
2- انعام: 74
3- مریم: 42
4- شعرا: 83
5- مریم: 49
6- ابراهیم: 41
1- مجمع البیان، ج 2، ص 322
2- التبیان، ج 4، ص 175
3- مجمع البیان، ج 2، ص 322
1- تفسیر روح البیان، ج 7، ص 195
2- الدر المنثور، ج 3، ص 23
1- السیرة الخلبیه، ج 1، ص 29
2- صحیح مسلم، ج، ص؛ صفة الصفوه، ج 1، ص 172؛ مجمع الزوائد، ج 1، ص 315
3- السیرة الحلبیه، ج 1، ص 51؛ مقدمه فتح الباری، ص 397
4- کشف الخفاء، ج 1، ص 61
1- مجمع الزوائد، ج 1، ص 313
2- الجواهر الحسان، ج 3، ص 194
1- به نقل از کشف الخفاء، عجلونی.