استادیار گروه معارف اسلامی دانشکده حقوق و الهیات دانشگاه شهید باهنر کرمان
چکیده
آیات قرآن افزون بر آنچه از ظاهر آنها استفاده میشود، دارای تأویلاند و بهترین راه دستیافتن به تأویلقرآن از طریق اهلبیت: میباشد؛ زیرا طبق حدیث ثقلین، اهلبیت: بهعنوان همتای قرآن بهشمار میروند. در بسیاری از روایات به تأویل آیات قرآن پرداخته شده است؛ اما در تفاسیر و کتب روایی، روایات تأویلی از روایات تفسیری تفکیک نشده است؛ بنابراین جداسازی روایات تأویلی از روایات تفسیری و تعیین نوع تأویل آنها اهمیت و ضرورت مییابد. این پژوهش در پی یافتن پاسخ به این سؤال است که در روایات تأویلی مرتبط با آیات حج چه نوع تأویلاتی صورت پذیرفته است؟ در این راستا، بر اساس معنای اصطلاحی تأویل قرآن در آیات و روایات، روایات تأویلی مرتبط با آیات حج از بین روایات تفسیری ذیل آن آیات، استخراج و با روش توصیفی ـ تحلیلی مشخص شد که چهار نوع تأویل در این روایات وجود دارد که عبارتاند از: معنای باطنی آیه، مصداق باطنی آیه، مصداق آیه در گذر زمان (جری و تطبیق) و مصداق اطلاق یا عموم آیه.