ورودیه بقعه ائمه در بقیع
بقعه امامان در بقیع، متولّیان خاصی از میان سادات مدینه داشت که برای هر نفر که قصد ورود به بقعه ائمه را داشته، ورودیهای میگرفتند. این افراد از یکی از خاندان های علوی مدینه بودند که از طرف دولت عثمانی به تولیت بقیع گماشته میشدند. متولی مربوط نیز به نوبه خود کسانیرا درمحل ورودی بقعه میگماشته است تا از واردین مبلغی بگیرد و اجازه ورود بدهد. شگفت آنکه شیخالحرم، که ازطرف دولت در مدینه حکومت میکرد، بر آنان تسلّطی نداشت و میگفت:
«تولیت او- سید عبدالکریم برزنجی- هم مثل مأموریت من به موجب فرمان سلطانی است و به او اقتداری ندارم.» (1) محمد ولی میرزا در سال 1260 مینویسد: «در بقیع هرکس وارد میشد، هزار دینار میگرفتند و درِ حیاط هم سه قروش که هر قروشی یک عباسی میباشد. در گنبد حرم بقیع هم، به جهت زیارت حضرت فاطمه- سلاماللَّه علیها- پول میگیرند که ببوسند قبر مبارک را.» (2) بروجردیدر سال 1261 مینویسد:
«و مداخل بقیع متعلّق به سید محمد نامی است که ملقّب به جمال اللیل و نقیب السادات است و در اوّل ورود از آدمی پنج قروش که عبارت از یک قرانی و در سایر ایّام سهقروش- چنانچه دانی- میگیرد.» (3)
1- امین الدوله، ص 253؛ سید جعفر برزنجی در کتاب «نزهة الناظرین» ص 276 تحقیق احمد سعید بن سلم، قاهره، مکتبة الرفاعی، 1418 تصریح کرده است که ما مسؤولیت بوابی بقعه امامان را داشتهایم و این با فرامین سلطانی بوده است.
2- محمد ولی میرزا، ص 249
3- بزم غریب، ص 777
1- اعتمادالسلطنه، ص 121
2- فراهانی، ص 230
3- نایب الصدر، ص 257
4- نایب الصدر، ص 257
5- نجم الملک، ص 182
6- سفرنامه عتبات و مکه، ص 179
1- بزم غریب، ص 774
2- حسام السلطنه، ص 152
3- امین الدوله، صص 171 و 172
4- امین الدوله، ص 250
1- امین الدوله، ص 250
2- امین الدوله، ص 251
3- امین الدوله، ص 254
4- امین الدوله، ص 256
5- کازرونی، ص 376
6- میرزا علی اصفهانی، ص 190
1- گرچه برخی مبنای آن را غیر از تقیه دانسته و آن را ناشی از اجازه خاصشارع برای این دو شهر مقدس و همچنین حرم امام حسین علیه السلام میدانند.
2- امین الدوله، ص 184
3- سفرنامه عتبات و مکه، ص 171
4- سفرنامه عتبات و مکه، ص 175
5- سفرنامه عتبات و مکه، ص 175
1- سفرنامه عتبات ومکه، ص 176- 177
2- سفرنامه عتبات و مکه، ص 178
3- میرزا داود، ص 72
4- سفرنامه عتبات و مکه، ص 182
5- امین الدوله، ص 219
6- امین الدوله، ص 249
7- سفرنامه عتبات ومکه، ص 184
1- میرزا داود، ص 96
2- فرهاد میرزا، ص 203
3- فراهانی، ص 199
4- فراهانی، ص 237
1- نایب الصدر، ص 136
2- میرزا داود، ص 88
3- میرزا داود، ص 158
4- المدینة المنورة فی رحلة العیاشی، محمد امحزون، کویت، دارالارقم، ص 192- 193
1- میرزاعلی اصفهانی، ص 169- 170
2- فرهاد میرزا، ص 179
3- فرهاد میرزا، ص 194
4- جزائری، ص 53
1- محمد ولی میرزا، ص 245
2- اعتماد السلطنه، ص 85
3- سفرنامه عتبات ومکه، ص 172
4- ظهیر الملک، ص 257
5- ظهیرالملک، ص 258
6- کازرونی، ص 361
1- کازرونی، ص 363
2- فرهاد میرزا، ص 200
3- فرهاد میرزا، ص 210
4- فرهاد میرزا، ص 212
5- دختر فرهاد میرزا، ص 282
6- دختر فرهاد میرزا، ص 282
1- حسام السلطنه، ص 105
2- حسام السلطنه، ص 119
3- حسام السلطنه، ص 120- 121
4- حسام السلطنه، ص 125
5- اعتمادالسلطنه، ص 112
6- نجم الملک، ص 175
7- فراهانی، ص 207
1- نایب الصدر، ص 174
2- نایب الصدر، ص 179
3- امین الدوله، ص 189
4- میرزا علی اصفهانی، ص 215- 216
5- سفرنامه عتبات و مکه، ص 172
1- امین الدوله، ص 173
2- امین الدوله، ص 181- 182
3- امین الدوله، ص 184
1- عین الدوله، ص 184
2- امین الدوله، ص 195
3- امین الدوله، ص 205، 252
4- امین الدوله، ص 228
5- امین الدوله، ص 187
6- امین الدوله، ص 194
1- فراهانی، ص 197
2- نجم الملک، ص 176
3- امین الدوله، ص 197
4- امین الدوله، ص 199
5- میرزا داود، ص 140- 141
1- امین الدوله، ص 206
2- امین الدوله، ص 305
3- امین الدوله، ص 95- 97
1- اعتماد السلطنه، ص 78
2- اعتماد السلطنه، ص 87
3- میرزا داود، ص 64
4- میرزا داود، ص 77
5- میرزا داود، ص 78
1- سفرنامه یکی از درباریان، نسخه خطی کتابخانه ملی.
2- جزائری، ص 52
1- نایب الصدر، ص 164
2- نایب الصدر، ص 246
1- اعتمادالسلطنه، ص 110
2- در سال 1292 برای یک حج نیابتی یکصد و ده تومان گرفته شده است. بنگرید: فرهاد میرزا، ص 160. به این افراد حجه فروش و حجّه خر گفته میشد و برخی اساسا به داشتن لقب حجه فروش شهرت داشتند. بنگرید: میرزا داود، ص 94
3- میرزا داود، ص 89
1- اعتمادالسلطنه، ص 93- 94
2- اعتمادالسلطنه، ص 141
3- میرزا داود، ص 173